درمان اسهال 

اسهال خفیف که با علایم کم آبی همراه نشده باشد و از مصرف مایعات و غذا خودداری نکند، جای نگرانی ندارد و اغلب طی چند روز به بهبودی منجر می گردد. البته 4 اصل مهم را باید رعایت نمود:

1- نوشیدن مایعات مناسب ضروری است تا جبران دفع آب و املاح اضافی در اسهال شده باشد. از مایعات مناسب می توان به آب خوردن (به تنهایی کافی و مناسب نخواهد بود)، سوپ، دوغ، ماست و ادامه شیر برای شیرخواران اشاره نمود. آب میوه صنعتی، کمپوت و نوشابه ممنوع بوده و حتی اسهال را تشدید می کنند، البته روزی 2 بار آب میوه طبیعی مثل آب سیب یا آب هویج بدون اضافه کردن شکر در جبران پتاسیم کمک کننده است. اُ آر اس (ORS) یا سرم خوراکی که توسط پزشک تجویز و مقدار آن تعیین می شود در جبران آب و املاح بسیار مفید است و باید به آرامی (جرعه جرعه) و سرد شده مصرف شود. در صورت استفراغ، باید 10 دقیقه صبر نمود و مجدد مصرف آن را با سرعت کمتر شروع کرد.

2- ادامه تغذیه با غذاهای سهل الهضم و مقوی نیز مهم است. در شیرخواران شیر مادر (یا شیر خشک برای شیر خشک خوار)، ماست، تخم مرغ، غلات، گوشت و مرغ، و سبزی و میوه ها شامل موز همگی مهم هستند. لذا کته و ماست، سوپ حاوی غلات و گوشت و روغن، آب جوجه، فرنی و موز همگی غذاهای مناسب و پذیرفته شده هستند. حتی تا 2 هفته پس از بهبودی اسهال، مصرف یک وعده غذای اضافی توصیه می شود. تغییر نوع شیر خشک (برای کودکان شیر خشک خوار) به انواع فاقد قند لاکتوز در اسهال حاد توصیه نشده ولی در اسهال پایدار یا طول کشیده کمک کننده است.

3- امروزه، مکمل روی برای تمام کودکان مبتلا به اسهال در کشورهای در حال توسعه شامل ایران توصیه می شود که مقدار آن توسط پزشک تعیین می گردد.

4- موارد مراجعه مجدد به پزشک باید مد نظر باشد. هر کودک مبتلا به اسهال، باید فوراً نزد پزشک برگردد اگر:

• دچار بیحالى، خواب آلودگى، بیقرارى یا تحریک پذیرى شود.
• اسهال کودک شدیدتر شود.
• قادر به نوشیدن مایعات و یا خوردن غذا نباشد.
• تب کند.
• خون در مدفوع دیده شود.
• دل درد وی تشدید شود.
• استفراغ مکرر داشته باشد.
• تشنگى زیاد و مداوم داشته باشد.

وگرنه در صورت ادامه اسهال آبکی بعد از 5 روز  و اسهال خونی بعد از 2 روز، ویزیت مجدد ضرورت خواهد داشت.

در صورت وجود علایم کم آبی، باید جبران آن در مرکز درمانی و زیر نظر پزشک انجام شود. همچنین در موارد اسهال خونی مراجعه به پزشک و بررسی از نظر بیماریهای شکم حاد شامل تلسکوپی شدن روده (انواژیناسیون) ضروری است. برای اسهال خونی حاد، تجویز آنتی بیوتیک انجام خواهد شد ولی همیشه مهمترین اقدام نجات دهنده برای کودکان مبتلا به هر نوع اسهال، جبران آب و املاح است که بطور خلاصه در بالا توضیح داده شد.لذا باید از مصرف سرخود آنتی بیوتیکها، ضد انگلها و داروهای ضد اسهال در کودکان خودداری نمود. باید توجه داشت داروهای ضد اسهال (مثل دیفنوکسیلات، هیوسین، لوپرامید و یا بلادونا) سبب ماندن عوامل عفونی در روده می شوند که عوارض خطرناکی در کودکان به دنبال داشته و مصرف آنها در اسهال کودکان به همین علت ممنوع است.

پیشگیری از اسهال 

روشهای زیر در کاهش ابتلا به بیماریهای اسهالی کمک کننده هستند:

• شستشوی دست بیمار و خانواده ( قبل از غذا و پس از دستشویی یا تعویض پوشک)
• دفع بهداشتی پوشک در سطل زباله درب دار
• مصرف آب یا یخ و غذای بهداشتی
• خودداری از مصرف سبزی و سالاد در رستورانها
• خودداری از خرید انواع مواد غذائی دست ساز (غیر پاستوریزه یا استرلیزه) از دست فروشان به ویژه بستنی ، آب میوه و نظایر آنها
• شستشو و ضدعفونی کامل میوه و سبزی
• عدم تماس دست و غذای پخته یا آماده با گوشت خام یا مرغ نپخته
• شستشوی ظرف غذای حیوانات در سینک جدا از سینک خانواده
• خوداری از شنا در رودخانه ها و آب های راکد
• کنترل حشرات و جوندگان
• دفع مناسب فاضلاب و زباله