دیابت و انواع آن در حاملگی

اگر قند خون ناشتا در خانم حامله از 91 میلی گرم بیشتر شود به معنی وقوع بیماری قند در حاملگی است که به آن اصطلاحاً دیابت بارداری می گویند. از طرف دیگر خانمهائی که از قبل دیابت داشته اند، بعد از حامله شدن بیماری اشان در طول دوران حاملگی ادامه می یابد، که به آن دیابت آشکار اطلاق می شود.

بین این دو نوع دیابت تفاوتهای بسیاری از نظر شدت بالا رفتن قند، زمان بروز آن، عوارض مادری و جنینی و همینطور درمان و پیش آگاهی وجود دارد.

دیابت حاملگی:

  این نوع دیابت در خانمهایی که قبل از بارداری بیماری قند نداشته اند در زمان حاملگی ظاهر می شود، بیشترین زمان بروز آن در 3 ماهه سوم حاملگی (از 24 هفتگی به بعد) بوده ولیکن در هر زمان از حاملگی حتی نیمه اول نیز می تواند خود را نشان دهد. در این نوع دیابت، مادران در ابتدا اصلاً علائمی ندارند ولیکن جنین دچار عوارض می گردد و با گذشت زمان مادر نیز ممکن است قبلاً به افزایش فشار خون، مسمومیت حاملگی، سقط جنین و یا مرده زایی شود.

 خوشبختانه ناهنجاریهای عضوی جنین در دیابت بارداری رخ نمی دهد ولیکن در صورت عدم کنترل قند مادر جنین ممکن است سقط شده و یا در رحم مادر از بین برود و هنگام تولد نیز دچار تشنج (بخاطر کاهش کلسیم خون و یا افت قند خون)، زردی طول کشیده  و نارسایی تنفس گردد.  

نوزادان مادران دیابتی

نوزادان مادران دیابتی یا بزرگتر و درشت تر از عادی (بیش از 4 کیلوگرم) و یا برعکس کوچک تر و لاغرتر (کمتر از 5/2 کیلوگرم) از نوزادان طبیعی هستند و در هر دو حالت این نوزادان بعداً در دوران کودکی دچار چاقی و در بزرگسالی مبتلا به دیابت خواهند شد و این بیماری را به فرزندشان نیز منتقل خواهند نمود.

دیابت آشکار:

همانطور که متذکر شدیم این نوع بیماری قند، قبل از حاملگی در مادر وجود دارد البته ممکن است بخاطر نداشتن علامت، بیمار از آن بی اطلاع باشد. قند خون در این مادران از همان شروع حاملگی از 125 میلی گرم بیشتر است و بسرعت افزایش می یابد بطوریکه اغلب مادران بخصوص در نیمه دوم حاملگی ممکن است دچار علائم پرنوشی و پرادراری بشوند. جنین مادران دیابتی بشدت در معرض خطر ناهنجاریهای اعصاب مرکزی و نخاع و قلب قرار دارند که متاسفانه غیر قابل برگشت است. علاوه بر آن با شدت بیشتر دچار تمام عوارض دیابت بارداری که ذکر گردید نیز می شوند. عوارض مادری دیابت نیز همچون دیابت بارداری ولی شدیدتر اتفاق خواهد افتاد

چگونه به فکر دیابت در حاملگی باید افتاد؟

از آنجا که هر 2 نوع دیابت در حاملگی یا علامتی ندارند و یا اینکه خیلی دیر خانم حامله متوجه حالتهای غیرطبیعی افزایش قند خون (پرنوشی، پرادراری، پرخوری، عفونت و خارش ناحیه تناسلی) می شود، انجمن های علمی دنیا غربالگری دیابت را در حاملگی توصیه می کنند.

این غربالگری بر اساس شرایط بالینی و فاکتورهای خطر مادر (که ذکر خواهد گردید) ممکن است در همان اولین ویزیت بعد از حاملگی و یا بین 24 تا 28 هفتگی انجام شود.

مطالب زیر در حوزه سلامت بارداری را مطالعه کنید