درمان های رایج شپش بر اساس آخرین راهنمای انجمن کودکان امریکا

لطفا، هرگز درمان را تا رویت شپش زنده آغاز نکنید.

روش های درمانی که در این نوشتار می آید برای افرادی که در سیستم درمانی فعالند و افراد غیر متخصص در این زمینه قابل استفاده است. چون بعضی از مخاطبین ما از کشورهای توسعه یافته اند بنابراین تمامی داروهای موجود در نوشتار که برگردان راهنمای انجمن کودکان امریکا AAP است در این نوشتار آمده و قطعا تعدادی از این داروها در ایران قابل دسترسینیست. حتما قسمت اول این مطلب را بخوانید (تشخیص، درمان و پیشگیری از ابتلا به شپش سر قسمت اول)

ایده آل ترین درمان شپش سر باید:

1. بی خطر
2. فاقد مواد سمی
3. قابل دسترس
4. موثر
5. ارزان

تا شپش موجود در منطقه،  مقاوم به داروهای تجویزی نگردد. درمان هایی که در این بحث می آید مختص آمریکا است اما قابل استفاده درکشورهای دیگر و کشورهای درحال توسعه (مانند ایران) نیز است (اگر داروها درآن مناطق موجود باشد)

داروهای کشنده شپش سر

پرمترین(1%)

بیشترین مطالعات در مورد اثر این این دارو در دنیا صورت گرفته است. کمترین میزان سمیت را دارد. محلول یک درصدآن دراختیار عموم (بدون نسخه) قراردارد.

مهمترین عارضه این پرمترین:  خارش، قرمزی و تورم است. در افرادی که آلرژی به گیاهان دارند مشکل ایجاد نمی کند.

روش استفاده از پرمترین در شپش سر:

برای مصرف این دارو ابتدا سر با شامپویی که "حالت دهنده Conditioner " ندارد شسته با حوله خشک و سپس به سر مالیده شود و پس از ده دقیقه شسته شود. پرمترین باقیمانده باعث مرگ 20 تا 30 درصد لاروها در استفاده اول می شود. اما حالت دهنده ها و مواد افزودنی سیلیکونی  موجود در بیشتر شامپوها مانع از ماندگاری این دارو می شود.

بهترین زمان تکرار در مطالعات اخیر 9 روز پس از استفاده اول می دانند. یک روش جایگزین روز صفر ، 7 و 13 تا 15 است.

مقاومت دارویی شپش به پرمترین:  یک درصد  موارد ممکن است شپش به آن مقاومت داشته باشد.  در مورد پریمترین وجوددارد.

عصاره گیاهِ گلِ داودی در درمان شپش سر

Pyrethrins Plus Piperonyl Butoxide یک ماده گیاهی نوروتوکسیک ازگلِ داودی برای شپش است ولی احتمالا اثر نوروتوکسیک در انسان ندارد. درافرادی که بگل داودی حساسند نباید استفاده شود. اما عصاره های جدیداین گیاه اثر آلرژن کمتری دارند.

این ماده بصورت شامپو ویا مُوسِ مو وجودارد وبرای 10 دقیقه روی سر می ماند.  بعدازشستن اثر شپش کش ندارد. این ماده 20 تا 30 تخم شپش را ازمیان می برد و در بار دوم مصرف باید برای لاروهای بیرون زده از تخم استفاده شود.

درمطالعات اخیر برخلاف دهه 80 میلادی تاثیرآن کاهش یافته وموارد مقاوم به آن زیادشده است.

مالاتیون نیم درصد (0/5 درصد) برای درمان شپش سر

این ماده ارگانوفسفره دوباره بعداز دو بار ممنوعیت ازمصرف (قابلیت  اشتعال، زمان طولانی ماندگاری و بوی تند آن) درگذسته های دور از سال 1999 مجددا به درمان شپش افزوده شد.

این دارو باید با تجویز پزشک باشد بمدت 8 تا 12 ساعت برروی موهای خشک بماند. امادر مطالعاتی ماندن 20 دقیقه ای هم  را مفید دانسته اند.

بدلیل استفاده زیاد درگذشته در بریتانیا شپش به این دارو مقاوم است. امادر ایالت متحده افزودن ترکیبات مانند terpineol, dipentene, and pine needle oil به آن افزوده شده که احتمال مقاومت را کمتر میکند نام این داروی ترکیبی OVID LOTION  است.

مالاتیون اثر تخم کُشی خوبی بر روی شپش سر دارد. درمقایسه به دو داروی بالا بیشترین اثر تُخم کشی دارد. اگر بعداز درمان هنوزلارو دیده شد مصرف دوباره توصیه می شود.

بدلیل وجود مقدارزیادی الکل در ترکیب آن بسیار قابل اشتعال است بنابراین اگر موها با این دارو مرطوب بود از سشوارکردن و اتوکردن و نزدیک شدن به آتش دوری نمایید.

بی خطر بودن این دارو برای بچه های زیر 6 سال تایید نشده و درسن زیر2 سال  کاملا برای کودک خطرناک است.

درصورت مصرف سهوی خوراکی بدلیل وجود ارگانوفسفره می تواند، وقفه تنفسی دهد بنابراین حتما به اورژانس مراجعه نمایید.

درمان شپش سر با بنزوئیل الکل 5 درصد (Benzoyl Alcohol  ) :

درامریکا برای درمان شپش سردرکودکانی که سن بالای 6 ماه دارند تایید شده است. عوارض نوروتوکسیک ندارد ولی مهمترین عوارض آن شامل خارش، قرمزی، عفونت پوستی(پیودرما) و سوزش چشم هاست. برای استفاده باید برروی موی خشک و درتمام طول موها مالیده شود و بمدت 10 دقیقه بماند. بدلیل اینکه تُخم کش نیست باید مانند پرمترین بعدا هم استفاده شود. باتجویز پزشک قابل دریافت است ودرنوزادان نباید استفاده شود چون Neonatal Gasping Syndrome میدهد.

درمان شپش سر با اسپینوساد 0.9%  (Spinosad Suspension) :

این دارو مورد تایید FDA (اداره غذا دارو امریکا) برای درمان شپش سر بعد از شش ماهگی است. بدلیل وجود بنزوئیل الکل درآن نباید درزیر 6 ماهگی استفاده شوند. این دارو از تخمیر باکتری های موجود درخاک تولید می شود. این دارو تاثیرشگرفی درکشتن حشرات بخصوص گونه های شپش دارند. توانایی از بین بردن تخم تا لارو را هم دارد. درمقایسه با تاثیر 43 تا 45% پرمترین این دارو تاثیر بسیار خوبی دارد(84 تا 85 درصد).

عوارض جانبی اسپینوساد: قرمزی چشم ها سوزش محل استعمال

روش استفاده شپش سر با اسپینوساد:  باید به موهای خشک تا انتهای آن مالیده شود بنابراین معمولا نیاز به یک بطری کامل دارد. 10 دقیقه می ماند بعد شستشوانجام شود . تکرارآن 10 روز بعد است

اِورمکتین  برای شپش سر (Ivermectin):

این داروکرم کش از سال 2012 بعنوان شپش کش برای سنین بالای 6 ماه استفاده هم می شود. این دارو با فلج عضلانی باعث مرگ شپش می شود.

روش استفاده : باید روی موی خشک مالیده شود و پس از 10 دقیقه شستشو شوند. فقط کافی است یکبار استفاده شود. عوارض شبیه داروی بالاست

لیندان(Lindane )یک درصد برای شپش سر:

سالهاست درامریکا برای درمان شپش استفاده نمی شود.

داروهایی که مصرف شان برای شپش سر منع شده است :

موضعی :

• پرمترین 5 درصد
• کروتامیتون 10 درصد

داروهای خوراکی :

• اِورمکتین
• سولفامتاکسازول تری متوپرایم

  حتما قسمت اول این مطلب را بخوانید (تشخیص، درمان و پیشگیری از ابتلا به شپش سر قسمت اول)