سرگیجه‌ای که هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا خوابیده ایجاد می‌شود، یکی از شایع‌ترین اختلالاتی است که در گروه‌های سنی مختلف مشاهده می‌شود. بسیاری از افراد تجربه می‌کنند که به‌محض ایستادن ناگهانی، احساس تاریکی دید، بی‌ثباتی، سبکی سر یا نزدیک‌شدن به غش دارند. این وضعیت معمولاً چند ثانیه طول می‌کشد و سپس به حالت طبیعی بازمی‌گردد، اما تکرار مداوم آن می‌تواند نشانه یک مشکل اساسی باشد.

مهم‌ترین علت این نوع سرگیجه، اختلال در تنظیم فشار خون وضعیتی است. زمانی که فرد بلند می‌شود، بدن باید سریعاً خون را به سمت مغز پمپ کند؛ اما اگر این فرایند با تأخیر انجام شود، مغز برای چند لحظه دچار کمبود خون و اکسیژن می‌شود و نتیجه آن بروز سرگیجه است. این اتفاق در شرایطی مانند کم‌آبی بدن، مصرف داروهای کاهنده فشار، بی‌تحرکی طولانی‌مدت، ضعف بدنی یا قرارگرفتن در محیط گرم تشدید می‌شود.

در کنار فشار خون وضعیتی، کم‌خونی نیز یکی از دلایل مهم این نوع سرگیجه است. کاهش hemoglobin باعث اختلال در اکسیژن‌رسانی به مغز می‌شود و این امر هنگام تغییر وضعیت بدن، نمود بیشتری پیدا می‌کند. علاوه بر آن، مشکلاتی مانند افت قند خون، خستگی شدید، کمبود آب، بیماری‌های قلبی، اختلالات عصبی، و حتی مشکلات تعادلی گوش داخلی می‌توانند هنگام ایستادن سبب سرگیجه شوند.

تشخیص اینکه کدام‌یک از این عوامل عامل اصلی است، بدون بررسی تخصصی دشوار است؛ به‌ویژه اینکه سیستم تعادل بدن به شدت پیچیده بوده و شامل مغز، چشم‌ها، قلب و مهم‌تر از همه گوش داخلی است. از این‌رو، زمانی که این نوع سرگیجه تکرار شود یا همراه با علائمی مانند وزوز، احساس پری گوش، عدم تعادل یا ضعف عمومی باشد، مراجعه به مرکز تخصصی برای بررسی دقیق علت سرگیجه هنگام بلند شدن ضروری خواهد بود.

چرا سرگیجه هنگام ایستادن نیاز به بررسی تخصصی دارد و چه بیماری‌هایی پشت این علامت پنهان‌اند؟

سرگیجه هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا خوابیده در بسیاری از افراد نادیده گرفته می‌شود، زیرا تصور می‌کنند ناشی از خستگی یا تغذیه نامناسب است. در حالی‌که از دید علمی، این نوع سرگیجه می‌تواند نشانه هشدار‌دهنده‌ای از وجود اختلالات پنهان در بدن باشد. اولین و شایع‌ترین علت، افت فشار خون وضعیتی است که در اثر کند بودن سازوکارهای جبرانی بدن در زمان تغییر وضعیت ایجاد می‌شود. اما در پشت این اختلال به ظاهر ساده، مجموعه‌ای از عوامل دیگر نیز نقش دارند. کم‌خونی، کمبود آب بدن، اختلالات تیروئید، مشکلات قلبی، مصرف داروهای آرام‌بخش یا ضدفشارخون، کمبود ویتامین B12، نارسایی سیستم عصبی خودکار و حتی کاهش توده عضلانی در سالمندان می‌توانند این نوع سرگیجه را تشدید کنند.

بخش مهمی از این سرگیجه‌ها نیز ممکن است منشأ گوش داخلی داشته باشند. سیستم وستیبولار داخل گوش مسئول حفظ تعادل است و هر اختلال کوچک در عملکرد آن می‌تواند هنگام بلند شدن، پیام‌های غلط به مغز ارسال کند و باعث احساس چرخش، بی‌ثباتی یا نوسان شود. در برخی افراد، سرگیجه هنگام ایستادن اولین علامت اختلالاتی مانندBPPV، التهاب لابیرنت یا اختلالات مزمن تعادل است. نکته مهم این است که سرگیجه مرتبط با گوش داخلی معمولاً همراه با علائمی مانند تهوع، عدم تعادل، پری گوش، وزوز یا کاهش شنوایی بروز می‌کند؛ اما بسیاری از بیماران این نشانه‌ها را جدی نمی‌گیرند.

به همین دلیل گفته می‌شود سرگیجه هنگام ایستادن یک علامت ساده نیست، بلکه یک نشانه هشداردهنده است که می‌تواند از طیف وسیعی از مشکلات جسمی و شنیداری خبر دهد. تشخیص اینکه کدام عامل مسئول اصلی است، تنها از طریق انجام تست‌های تخصصی امکان‌پذیر است؛

تست‌هایی که سیستم تعادل، عملکرد گوش داخلی، واکنش‌های چشمی و وضعیت شنوایی را به‌طور دقیق بررسی می‌کنند. تأخیر در تشخیص ممکن است باعث بدترشدن مشکل و افزایش احتمال زمین‌خوردن، به‌خصوص در سالمندان، شود. بنابراین هر سرگیجه تکرارشونده باید جدی گرفته شود و بررسی دقیق را طلب کند.

چرا کلینیک شنوایی قلهک بهترین مکان برای بررسی سرگیجه هنگام ایستادن است و چه خدمات تخصصی ارائه می‌دهد؟

کلینیک شنوایی قلهک یکی از مراکز تخصصی و مجهز در زمینه ارزیابی سرگیجه و اختلالات تعادل است و نقش مهمی در تشخیص صحیح سرگیجه‌های مربوط به تغییر وضعیت بدن دارد. بسیاری از بیماران تصور می‌کنند سرگیجه هنگام ایستادن فقط مربوط به فشار خون یا کم‌خونی است، در حالی‌که بخش مهمی از این نوع سرگیجه‌ها ناشی از اختلالات گوش داخلی و سیستم وستیبولار است.

کلینیک قلهک با استفاده از تجهیزات استاندارد بین‌المللی، این امکان را فراهم کرده که هر دو جنبه سیستم تعادلی گوش و عوامل سیستمیک به‌طور دقیق بررسی شوند. این موضوع باعث می‌شود بیمار به‌جای درمان‌های موقت و حدسی، یک تشخیص درست و برنامه درمانی مشخص دریافت کند.

در این کلینیک تست‌های پیشرفته‌ای مانندVNG / ENG انجام می‌شود که حرکت چشم‌ها را در پاسخ به محرک‌های مختلف ثبت می‌کند و عملکرد گوش داخلی را ارزیابی می‌کند. این تست دقیق‌ترین روش برای تشخیص اختلالات وستیبولار است و مشخص می‌کند آیا سرگیجه از گوش داخلی منشاء گرفته یا خیر.

برای بررسی سرگیجه‌های ناشی از کریستال‌های گوش (BPPV)، مانورهای تشخیصی انجام می‌شود و در صورت وجود اختلال، درمان آن در همان جلسه قابل انجام است. علاوه بر این، تست کامل شنوایی‌سنجی برای بیمارانی که همراه با سرگیجه دچار وزوز یا کاهش شنوایی هستند، انجام می‌شود تا ارتباط دقیق علائم مشخص گردد.

کلینیک شنوایی قلهک همچنین برنامه‌های توان‌بخشی وستیبولار ارائه می‌دهد که برای بیمارانی که دچار سرگیجه‌های مزمن یا ضعف تعادلی هستند ضروری است. این تمرینات با هدف تقویت مسیرهای عصبی تعادل طراحی می‌شوند و نقش مؤثری در کاهش سرگیجه و بهبود ثبات بدن دارند.

در مواردی که علت سرگیجه سیستمیک باشد، نتایج تست‌ها به‌طور دقیق تحلیل شده و بیمار برای ادامه بررسی‌ها به پزشک مربوطه ارجاع می‌شود. همه این خدمات باعث می‌شود کلینیک شنوایی قلهک یک مرکز تخصصی قابل‌اعتماد برای تشخیص و درمان سرگیجه‌های ناشی از ایستادن باشد.