به طور طبیعی ، یک جنین باید 40 هفته قبل از تولد در شکم مادر پرورش یابد این مدت زمانی را ترم می گویند طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی ( WHO ) نوزادانی که قبل از 37 هفته کامل متولد شوند نارس ( پره ترم یا پره ماچور ) نامیده می شوند. خوشبختانه با وجود نارس بدنیا آمدن می توان سطح سلامت این نوزادان را حین تولد و پس از آن  بالا برد.

زندگی در جای اشتباه

وقتی نوزاد نارس آماده مراقبت پزشکی می شود لزوما اشتباهی بوجود نیامده مشکل اینجاست که آنها در جای اشتباه هستند . نوزاد نارس به جای ماندن مدت زمان بیشتر در شکم مادر و ترم شدن زودتر بدنیا آمده و آمادگی لازم برای محیط خارج از رحم که مستلزم یک درجه مستقل بودن است را ندارد .

در شکم مادر جنین از تغییرات دما و تماس فیزیکی محافظت می شود و برای ترم شدن آماده می شود و از نظر تغذیه و اکسیژن توسط مادر حمایت می شود این محیط شدیدا با دنیای بیرون متفاوت است جایی که نوزاد باید به  طور مستقل نفس بکشد و اکسیژن خون را بدست بیاورد ، جایی گه مستعد پذیرش سرما است ، جایی که باید از سیستم گوارش خود برای بدست آوردن نیازهای تغذیه جهت رشد استفاده کند .

دوره سن جنینی ، یا زمانی که جنین در شکم مادر گذرانده در اصل آمادگی برای بدنیا آمدن است و مدت زمانی است که جنین برای رشد و تکامل ارگان و دستگاه های حیاتی بدن نیاز دارد تا بتواند با چالش های زندگی دنیای خارج از شکم مادر مقابله کند به همین دلیل نوع و شدت مشکلات نوزاد نارس بستگی به سن جنینی او دارد

سن جنینی و وزن تولد

مدت زمانی که نوزاد در شکم مادر بسر می برد ، یا خاص تر تعداد هفته های کامل حاملگی ، سن جنینی نامیده می شود . به طور کلی نوزادانی که زودتر متولد می شوند یا سن جنینی پایین تر دارند مشکلات بیشتری خواهند داشت و رشد و نمو خوبی ندارند حالا اگر هم سن جنینی و هم وزن موقع تولد نوزاد کم باشد نیاز به حمایت پزشکی احتمال بیشتری می یابد و این نوزادان رشد و نمو خوبی ندارند و حتّی شاید زنده نمانند.

مطابق با تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO) نوزادانی که با وزن کمتر از 2500 گرم متولّد شوند نوزاد کم وزن در زمان تولّد (Low Birth Weight) یا (LBW) نامیده می شوند. پزشکان می توانند با انجام سونوگرافی سن جنینی و وزن حین تولّد را از قبل پیش بینی کنند.

کوچک برای سنّ جنینی  Small for Gestational Age

اندازه ی یک نوزاد در زمان تولّد معمولا مناسب با سنّ جنینی اوست. در حالت غیر معمول ممکن است اندازه ی نوزاد نسبت به سنّ جنینی او کوچکتر باشد    Small for Gestational Age یا ( SGA ) که ممکن است به دلایل زیر باشد :

• تغذیه و اکسیژن رسانی ناقص که شاید به دلیل نقص ساختار رحم یا بیماری خود مادر باشد
• عفونت مثل سایتومگالوویروس ( CMV) یا سرخجه
• مشکل کروموزومی یا ناهنجاری های مادرزادی
• از جمله وجود برخی محدودیت ها که راه حل آنها انجام زایمان زودرس است مثلا رحم چقدر می تواند منبسط شود یا رشد جنین به چه چیز محدود می شود برای دو قلو ها بین 37 تا 40 هفته ، سه قلوها 34 تا 37 هفته ، چهار قلو ها 28 تا 32 هفته یا زودتر
• روش زندگی مادر بارداز : مصرف سیگار ، مصرف مواد مخدر و نوشیدن الکل بیش از حد در طول بارداری عوامل خطر برای تولد SGA هستند

اگر چه اکثر نوزادان با وزن مناسب سن جنینی متولد می شوند ولی آن دسته از نوزادان که SGA متولد می شوند نیاز به مداخلات و مراقبت های پزشکی به طور حرفه ای دارند و ممکن است به مدت طولانی در واحد مراقبت ویژه نوزادان NICU بمانند مخصوصا اگر نوزاد هم پره ماچور و هم SGA باشد که مشکلات شدیدتر خواهند داشت مثل عقب افتادگی ذهنی (Cerebral Palsy (CP 

عوامل زایمان زودرس

دلایل شناخته شده ای که چرا تعدادی از  نوزادان نارس بدنیا می آیند برخی مربوط به وضعیت مادر و برخی دیگر مربوط به جنین است . عوامل مادری شامل :

• فشار خون بالا
• عفونت
• سوء مصرف مواد
• ضربه روحی با آسیب روانی
• بیماری مزمن

دلایلی که مربوط به رحم یا جفت می شوند شامل :

• بی کفایتی دهانه رحم ، یا باز شدن زودتر از موعد دهانه رحم
• التهاب زخم
• مایع آمینوتیک زیاد از حد ، که می تواند به رحم فشار بیاورد و در نتیجه باعث انقباضات رحمی ( کنتراکشن ) زودرس و زایمان نارس شود
• بد شکلی یا جدا شدن زودتر از موعد جفت

زایمان زودرس ممکن است در نتیجه عوامل جنینی باشد

• عفونت
• ناهنجاری جنین
• ناهنجاری کروموزومی

تولد نارس همچنین می تواند در نتیجه عوامل ناشناخته باشد . وقتی عوامل خطر برای زایمان زودرس را بدانید و آنها را در خود ببینید می توانید از قبل خود را آماده کنید و برنامه ریزی کنید ولی اکثرا  بی برنامه و برخلاف انتظار  اتفاق می افتد .

 برای مطالعه قسمت دوم کلیک نمایید