هیدرونفروز چیست؟

هیدرونفروز به اتساع کلیه ها، بخصوص لگنچه آن (محلی که ادرار پس از تولید در آن جمع می شود).

علل هیدرونفروز جنینی

• ناهنجاری دستگاه ادراری
• گونه ای نرمال از دستگاه ادراری است
• هیدرونفروز بدلیل انسداداد هم ایجاد می شود که این هیدرونفروز بدلیل تنگی و یا انسداد کامل محل اتصال لگنچه به حالب (لوله ای که ادرار را از لگنچه به مثانه انتقال می دهد).و لگنچه به مثانه ایجاد می شود ( نگاه کنید به شکل پایین)
• گاهیهیدرونفروز بدلیل انسداد در مجرای خروجی ادرار یا پیشابراه (مجرای ادراری خروجی، لوله ای است که پس از مثانه قرار داد و ادرار از طریق آن از بدن خارج می شود) ایجاد که به آن دریچه خلفی پیشابراه [(Posterior verthral value (PUV )] می¬گویند ایجاد می شود.

هیدرونفروز چگونه تشخیص داده می شود؟ 

 هیدرونفروز کلیه ها به دو روش تشخیص داده می شود.

1. اولتراسوند (سونوگرافی) دوران جنینی (پره ناتال)که در حدود یک درصد از سونوگرفی های دوران جنینی دیده می شود.
2. سونوگرافی که در جریان بررسی های پزشکی، گاها مشکلات غیر کلیوی تشخیص داده می شود.

وقتی هیدرونفروز جنینی و یا پس از تولد تشخیص داده می شود پزشک برای تشخیص نیاز به بررسی های بیشتر بررسی علت و شدت آن انجام می دهد. این بررسی های رادیولوژیک و آزمایشگاهی بسیار ضروری هستند که چون اگر عامل انسداد در مسیر خروج ادرار باشد تشخیص سریع و بموقع از آسیب های جبران ناپذیر و اسکار (زخم کلیه) و عفونت جلوگیری بعمل می آورد.

چه زمانی نیاز به تست های دیگر تشخیصی برای هیدرونفروز داریم؟

1) رادیوگرافی VCUG (وی سی یو جی) کمک زیادی به بررسی مجرای خروجی ادرار (پیشابراه)، مثانه، حالب ها و شدت هیدرونفروز می کند. با این روش ریفلاکس Reflux (پس زدن ادرار از مثانه به حالب ها و حتی تا کلیه ها) تشخیص داده می شود. در پسرها بررسی مجرای خروجی (پیشابراه) برای بیماری دریچه پیشابراه خلفی (PUV ، پی یو وی) بسیار ضروری است.

2) اسکن کلیه DTPA : بر اساس سونوگرافی کلیه و یا VCUG تصمیم بر انجام آن گرفته می شود. اسکن کلیه DTPA کمک بسیار زیادی در ارزیابی عملکرد (فانکشن) کلیه وجود انسداد در مسیر ادرار خواهد کرد. اسکن دیگری هم به نام DMSA وجود دارد که با آن شدت درگیری و وجود اسکار (این ضایعه نشان دهنده درگیری برگشت ناپذیر قسمتی از کلیه است) مورد بررسی قرار می گیرد.

اگر هیدرونفروز جنینی وجود داشت چه زمانی این تست ها انجام می شوند؟

اگر هیدرونفروز خفیف و یک طرفه بوده فقط با سونوگرافی پس از تولد و بدون VCUG معمولاً پیگیری انجام می شود

اگر هیدرونفروز شدید یا دو طرفه بود بلافاصله پس از تولد یعنی 3 تا 7 روزه گی سونوگرافی مجدد انجام می شود. اگر هیدرونفروز شدید و یا متوسط بود باید VCUG اقدام حتمی بعدی باشد. پس از VCUG ممکن است اسکن کلیه ها هم لازم شود. باید بخاطر داشته باشیم هیدرونفروز دو طرفه شدید کلیه ها، علامت هشدار دهنده ای است که باید حتما بررسی شود

علل مهم هیدرونفروز:

1. ریفلاکس ادراری(Reflux )
2. هیدرونفروزغیر انسدادی
3. یورتروسل (Ureterocele )
4. دریچه پیشابراه خلفی(PUV )
5. انسداد ناحیه حالب به مثانه
6. مگایورتر (Megaureter )
7. کلیه مولتی سیستیک دیسپلاستیک
8. حالب نابجا یا اکتوپیک
9. مثانه

آیا برای درمان هیدرونفروز جنینی نیاز به مصرف دارو است:

به شدت هیدرونفروز بستگی دارد. با مصرف آنتی بیوتیک پیشگیری کننده (پروفیلاکسی) از احتمال بروز عفونت ادراری جلوگیری می شود چون عفونت در حضور هیدرونفروز می تواند باعث ایجاد اسکار (ضایعه برگشت ناپذیر کلیه) گردد. دقت نمایید آنتی بیوتیک تاثیری در بهبود هیدرونفروز ندارد.

چه بیمارانی نیاز به جراحی پیدا می کنند؟

عموماً هیدرونفروزهایی که عامل آن انسداد نیست مانند گشاد شدن محل اتصال حالب به مثانه و هیدرونفروز های درجه (گراید Grade ) یک تا 3 ثانویه به تنگی محل اتصال لگنچه به حالب نیاز به جراحی پیدا نمی کنند. اما چه زمانی به صورت کامل این یافته های بهبود دقیقاً قابل پیش بینی نیست. هیدرونفروزهای شدید، گراید 5 اغلب نیاز به جراحی پیدا می کنند.

والدین محترم دقت نمایند:

بسیاری از کودکانی که هیدرونفروز جنینی و یا پس از تولد دارند رشد و زندگی طبیعی خواهند داشت حتی اگر برای اصلاح نیاز به جراحی باشد. اما بخاطر داشته باشید لازم تحت نظارت و پیگیری پزشک حاذق در این رشته باشید.