شاید گاهی اوقات متوجه حباب یا کف زیاد در کاسه توالت بعد از ادرار کردن شده باشید و با خودتان فکر کرده باشید که آیا این طبیعی است یا نشانه مشکلی در سلامتی شماست؟

 امروز می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم و ببینیم چه زمانی باید این موضوع را جدی بگیریم.

اول از همه، بیایید خیال شما را راحت کنم. مشاهده مقداری کف یا حباب در ادرار کاملا طبیعی و شایع است. همه ما گاهی اوقات این را تجربه می‌کنیم

• یکی از دلایل خیلی ساده و بی‌خطر، سرعت و شدت جریان ادرار شماست.  وقتی مثانه خیلی پر است و شما با فشار ادرار می‌کنید، این جریان قوی می‌تواند باعث ایجاد حباب و کف شود، شبیه به وقتی که آب را با فشار در لیوان می‌ریزید. دلیل دیگر می‌تواند مربوط به مواد شوینده توالت باشد. اگر به تازگی کاسه توالت را تمیز کرده‌اید و هنوز مواد شوینده در آب باقی مانده باشد، ادرار شما ممکن است کف‌آلود به نظر برسد تا زمانی که این مواد با چند بار سیفون کشیدن از بین بروند.
• علت شایع دیگر که باید به آن توجه کنید، کم‌آبی بدن است. وقتی بدن شما کم‌آب است، ادرار غلیظ‌تر و زردتر می‌شود. اگر ادرار شما کف‌آلود است و رنگ آن هم زرد تیره است، احتمالا به این معنی است که باید مایعات بیشتری بنوشید، خصوصا آب. ادرار سالم معمولا رنگ زرد روشن، شبیه به لیموناد دارد . پس، در بسیاری از موارد، کمی کف یا حباب، جای نگرانی ندارد.

چه زمانی کف در ادرار می‌تواند نشانه مشکل باشد؟

اما، اگر به طور مرتب ادرار کف‌آلود دارید، یا اگر میزان کف به مرور زمان بیشتر می‌شود، یا اگر کف خیلی غلیظ و سفید است، این ممکن است نشانه‌ای باشد که باید جدی گرفته شود.

• در این موارد، کف زیاد می‌تواند نشان‌دهنده بالا بودن سطح پروتئین در ادرار باشد که به آن "پروتئینوری" می‌گوییم 
• وجود مقدار زیاد پروتئین در ادرار اغلب نشانه‌ای از مشکل در کلیه‌ها است. کلیه‌های سالم پروتئین‌ها را که برای بدن مهم هستند، از خون فیلتر می‌کنند و اجازه نمی‌دهند وارد ادرار شوند. اگر کلیه‌ها آسیب دیده باشند، ممکن است پروتئین‌ها به داخل ادرار نشت کنند
• بالا بودن پروتئین در ادرار و کف‌آلود بودن آن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های مختلف مرتبط با کلیه باشد. این بیماری‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. بیماری مزمن کلیه (CKD): کف‌آلود بودن ادرار می‌تواند یکی از نشانه‌های این بیماری باشد. هرچند مراحل اولیه بیماری مزمن کلیه معمولا علائم قابل توجهی ندارند، اما اگر پروتئین زیادی در ادرار باشد، ممکن است حتی در مرحله ۲ بیماری مزمن کلیه هم ادرار کف‌آلود شود.
2. دیابت: دیابت یکی از دلایل اصلی آسیب به کلیه‌هاست. اگر سطح قند خون شما برای مدت طولانی بالا باشد، می‌تواند به بخش‌هایی از کلیه آسیب بزند و عملکرد فیلتر کردن خون (شامل فیلتر کردن پروتئین و گلوکز) را مختل کند. این آسیب کلیوی ناشی از دیابت را "نفروپاتی دیابتی" می‌نامیم و کف‌آلود بودن ادرار می‌تواند نشانه‌ای از آن باشد.
3. لوپوس: این یک بیماری خودایمنی است که می‌تواند بر کلیه‌ها تأثیر بگذارد و باعث پروتئینوری و کف‌آلود شدن ادرار شود 
4. البته دلایل دیگری نیز وجود دارد که شیوع کمتری دارند اما ممکن است باعث کف‌آلود شدن ادرار شوند:
5. انزال برگشتی (Retrograde ejaculation): حالتی است که اسپرم به جای خروج از آلت تناسلی، به سمت مثانه برمی‌گردد.
6. آمیلوئیدوز (Amyloidosis): وضعیتی که در آن پروتئین‌ها در بدن تغییر شکل می‌دهند و می‌توانند بر کلیه‌ها تأثیر بگذارند 
7. برخی داروها: به خصوص داروهایی که برای تسکین درد عفونت ادراری استفاده می‌شوند، مانند فنازوپیریدین‌ها

خب، سوال مهم اینجاست که چه زمانی باید به دلیل کف‌آلود بودن ادرار به پزشک مراجعه کنیم؟ همانطور که گفتم، کمی کف گاه‌گاهی طبیعی است. اما اگر متوجه شدید که:

1. ادرار کف‌آلود به طور مرتب اتفاق می‌افتد.
2. کف ادرار شما برای بیش از چند روز ادامه دارد.
3. کف ادرار بدتر می‌شود.
4. برای از بین رفتن کف بیش از یک بار نیاز به سیفون کشیدن دارید.

و مهم‌تر از همه، اگر کف‌آلود بودن ادرار همراه با علائم دیگری ظاهر می‌شود. این علائم هشداردهنده که حتما باید با پزشک مطرح شوند، عبارتند از:

ورم (اِدِم)، به خصوص در اطراف دست‌ها یا پاها. این می‌تواند نشانه نشت پروتئین و احتباس مایعات باشد.

خستگی شدید، حتی اگر به اندازه کافی استراحت می‌کنید.

حالت تهوع و استفراغ 

کاهش اشتها

سایر تغییرات در ادرار، مانند کدر شدن، تغییر رنگ ادرار به زرد تیره یا قهوه‌ای، یا وجود خون در ادرار (هماچوری)

در صورت مشاهده هر یک از این علائم همراه با ادرار کف‌آلود، فورا با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم می‌توانند نشانه‌های مهمی از اختلال در عملکرد کلیه‌ها باشند.

(تصویر: انیمیشنی ساده از آزمایش ادرار)

• پزشک شما برای بررسی علت کف‌آلود بودن ادرار، ابتدا یک آزمایش ساده ادرار (آنالیز ادرار) درخواست می‌کند. این آزمایش می‌تواند وجود پروتئین در ادرار و سایر فاکتورهای مهم را مشخص کند.

شما: درمان کف‌آلود بودن ادرار بستگی به علت اصلی آن دارد. اگر علت کم‌آبی باشد، نوشیدن آب کافی مشکل را حل می‌کند. اگر علت بیماری‌هایی مانند دیابت، لوپوس یا بیماری مزمن کلیه باشد، پزشک متخصص بر اساس بیماری زمینه‌ای شما، بهترین درمان را توصیه خواهد کرد. هدف درمان مدیریت بیماری اصلی و حفاظت از کلیه‌هاست.

پس به یاد داشته باشید، دیدن کمی کف در ادرار شما طبیعی است و جای نگرانی ندارد. 

اما اگر این وضعیت پایدار بود، بدتر شد، یا با علائم دیگری همراه بود، حتما با پزشک مشورت کنید. صحبت کردن در مورد این چیزها شاید کمی خوشایند به نظر نرسد، اما این بدن ماست که دارد با ما حرف می‌زند و باید به نشانه‌های آن گوش دهیم. 

یک آزمایش ساده می‌تواند خیال شما را راحت کند یا در صورت لزوم، کمک کند بیماری زمینه‌ای زود تشخیص داده و درمان شود. سلامت کلیه‌های شما بسیار مهم است.

 امیدوارم این نوشتار، برای شما مفید بوده باشد.