انواع دماسنج یا ترمومتر پزشکی و طرز کار با آنها

دماسنج‌ جیوه‌ای:

ابتدا باید با تکان دادن دماسنج، سطح جیوه آن را به کمتر از 37 درجه سانتی گراد رساند. همچنین، ترمومتر باید دست کم 3 دقیقه زیر بغل باقی مانده و سپس درجه ای که برابر سطح جیوه قرار دارد، خوانده شود.

برای این کار باید ترمومتر را در مقابل نور قرار دارد و آن را چرخاند.

در یکی از سه گوشه یا زاویه آن ستون باریک نقره ای رنگی دیده می شود که همان جیوه داخل دماسنج است (شکل 1).

بیشتر بخوانید :

تب و کنترل آن در کودکان

جیوه فلزی بسیار سمی است. لذا ترمومتر جیوه ای را باید از دسترس کودکان دور نگاه داشت و اگر شکست، نباید بدون دستکش به جمع آوری آن اقدام کرد. همچنین چون جیوه سریع تبخیر می شود، باید از استنشاق بخار جیوه پیشگیری کرد و دستمال نمناکی را جلوی بینی و دهان بست و محیط را تهویه نمود. به دلایل مذکور امروزه این نوع ترمومتر کمتر استفاده می شود.

دماسنج‌ دیجیتالی:

این‌ دماسنج‌ را می‌توان‌ به ‌صورت‌ دهانی (ترجیحا از سن 4 تا 5 سالگی به بالا) یا زیربغلی یا مقعدی‌ برای‌ اندازه‌گیری‌ دمای بدن استفاده نمود که باید نوع مورد نظر را خریداری کرد (روی دماسنج یا جعبه آن ذکر شده که برای کدام روش مناسب است).

ابتدا عدد نمایشگر دماسنج‌ دیجیتال را طبق توضیحات دفترچه راهنما صفر کرده و نوک حسگر دمای آن را در موضع مورد نظر گذاشته و پس از شنیدن صدای‌ بیب، درجه صفحه نمایش آن خوانده می شود (شکل 2).

ترمومتر دیجیتال ممکن است در اثر ضربه، گرما یا نور خورشید دچار اختلال شود لذا ضمن دوری از این شرایط، بهتر است به صورت دوره ای روی یک نفر با ترمومتر جیوه ای مقایسه شود.

بیشتر بخوانید :

کاربرد شیاف دیکلوفناک در کنترل تب کودکان

دماسنج‌ گوشی یا تمپانیک: نوعی ترمومتر دیجیتالی است که نوک آن داخل گوش قرار داده شده و در عرض چند ثانیه صدای بیب پایان کار را اعلام و درجه حرارت صفحه نمایش خوانده می شود (شکل 3). این دماسنج برای شیرخواران بخصوص کوچکتر از 3 ماه به دلیل کوچک بودن مجرای گوش دقیق نیست.

دماسنج غیر لمسی (مادون قرمز) پیشانی: این ترمومتر هم دیجیتالی است. نوک آن را در فاصله 3-1 سانتی متری وسط پیشانی نگه داشته و در عرض چند ثانیه، صدای بیب پایان کار را اعلام و درجه حرارت صفحه نمایش خوانده می شود (شکل 4).

تب اثرات مثبتی نیز دارد، هم زنگ خطری برای عفونت یا التهاب موجود در بدن بوده و هم در تحریک سیستم ایمنی و جلوگیری از رشد و تکثیر برخی باکتریها موثر است. از طرفی، هرچند، اثرات متابولیکی ناشی از تب در کودکان تا حدی قابل تحمل است؛ اما اگر از حدی بیشتر شود مشکلاتی مثل بی قراری و کم آبی در کودک را به دنبال خواهد داشت.

همچنین، در بعضی از موارد مثل بیماری¬های قلبی، ریوی، متابولیک و غددی و بیماری¬های سیستم عصبی مرکزی، عوارض ناشی از تب ممکن است باعث وخامت حال بیمار شود. به علاوه تب در 2 تا 4 درصد کودکان 6 ماهه تا 5 ساله، باعث تشنج می¬گردد. لذا تب را به محض شروع (افزایش درجه حرارت بیش از حداکثر طبیعی ذکر شده در بالا)، در کودکان با عوامل خطر مذکور باید کنترل کرد، هر چند در سایر کودکان، کنترل تب از درجه مقعدی 39 درجه سانتی گراد (تقریبا معادل درجه حرارت زیر بغلی 38 درجه سانتی گراد) یا زمانی که کودک احساس ناراحتی نماید، توصیه می شود.