در سال ۲۰۱۸ انستیتو روانشناسی در دانشگاه اوسلو (UIO) پس از چند سال که نروژ در صدر ملتهای خوشبخت بر اساس گزارش سازمان ملل قرار گرفت ، دست به تحقیقی نسبتا گسترده و جامع در این رابطه زد. در این مطالعه ۱۵۱۶ دوقلو نروژی شرکت کردند. همچنین برای مقایسه و تفسیر نتایج از ۱۳ تحقیق در ۷ کشور مختلف که شامل بیش از ۳۰۰۰۰ دوقلو بود، استفاده شد.  خلاصه این تحقیق به شرح ذیل است.

جنبه شخصیتی
در این پژوهش از یک مدل استاندارد معروف به مدل پنج فاکتوره  (Five-Factor Modell of personality)
در کلاسه کردن ویژگیهای شخصیتی افراد استفاده شد که هر یک از این ۵ مدل شخصیتی خود دارای ۶ زیر مجموعه بوده که در مجموع ۳۰ تیپ مختلف شخصیتی مورد مطالعه قرار گرفت. از آن جمله شخصیتهای اجتماعی، خود منضبط (  Self-discipline) ،ستیزه جو، رقابتگر، آسیب پذیر، گرم، تکانشگر(impulsive)و غیره. این تحقیق نشان داد تنها چهار ویژگی هیجانی این شخصیتها یعنی ویژگی های فعال و انرژیک، مثبت اندیش، افسرده و مضطرب در شکل گیری احساس خوشبختی و یا عدم آن دخالت مستقیم دارند.

ژنهای خوشبختی!
 دو ویژگی انرژیک و مثبت که در شخصیتهای برونگرا غالب است فاکتور مثبت برای احساس خوشبختی و دو ویژگی مضطرب و افسرده که در شخصیتهای عصبی (neuroticism) غالبند، فاکتورهای منفی بودند. جالب اینجا بود که سایر ویژگی های شخصیتی تاثیر مستقیمی در احساس خوشبخت بودن یا عدم آن، نداشتند! ظهور چهار فاکتور فوق در دو شخصیت ذکر شده در دوسوم موارد، ژنتیکی بوده و به ما به ارث رسیده است. این ژنهای شخصیتی در مجموع ۲۰ درصد در احساس یا عدم احساس خوشبختی نقش مستقیم دارند. ۱۰ درصد باقی مانده عامل ژنی و وراثتی به سایر موارد مربوط میشد. در مجموع  عامل وراثت در احساس خوشبختی یا عدم آن در ۳۰ درصد موارد مستقیما دخیل است.

عامل اصلی محیط!
همانطور که ذکر شد،ژنتیک تنها در ۳۰ درصد موارد تعیین کننده احساس خوشبختی افراد است. در حالیکه عوامل مختلف محیطی رل اصلی را دارا بوده، و  در ۷۰ درصد موارد تعیین کننده اند.
 آیا این امر بدین معنا است که نعل خوشبختی ما در جیب خودمان است ؟ جواب مثبت است ! چرا که در روند این تحقیق به روشنی ثابت شد که تاثیرات محیط و جامعه از جمله اتفاقات مختلف در طول زندگی، فشارهای محیطی از هر نوع، تعاملات اجتماعی و نیز بهداشت فرد و جامعه تاثیر بسیار مهمتری در خوشبختی و رضایت شخص دارند، تا ژنتیک و وراثت. دانستن این امر بسیار مهم و کلیدی است. چرا که ما بر اساس آن میتوانیم محیط پیرامون خود را حتی در ابعاد محدود به خودمان با تعامل و روابط سالم کم تنش اجتماعی ، سامان دادن یک محیط شاد و مثبت در زندگی روزمره خود و نیز یادگیری مدیریت مشکلات و حوادث بصورت فردی و جمعی ، خود را خوشبخت تر احساس کنیم !

الگوی فکری مثبت
ما میتوانیم با تمرین الگوهای جدید و مثبت علی رقم تمام مشکلات در خود ایجاد کنیم. برای مثال تحقیقاتی که در باره میزان رضایت در برندگان مدال المپیک صورت گرفت، نشان داد بر خلاف انتظار برندگان برنز احساس رضایت و خوشحالی بیشتری از برندگان نقره داشتند چرا که برندگان نقره خود را با برندگان طلا مقایسه میکردند در حالیکه برنز با رتبه چهارم ! ما میتوانیم با سعی و کوشش مورد فوق را چون تکنیکی در زندگی روزمره خود امتحان کنیم.

خوشبختی فرد در گرو سیاست کلان بهداشت جامعه !
کیفیت زندگی، احساس رضایت و خوشبختی بصورتی غیر قابل تفکیک با سلامت و آرامش جامعه گره خورده است. خوشبختی فردی بدون خوشبختی حداکثری جامعه غیرقابل دستیابی است. به این دلیل در بسیاری از کشورها وزارت بهداشت طرح جامع و کاملی برای بهداشت روانی جامعه تدوین و تبیین کرده است.
با وجود اینکه ما هنوز دانش کمی از چگونگی تعامل وراثت و محیط در بروز احساس خوشبختی  فرد در دست داریم اما با بهبود عوامل محیطی میتوانیم تا حد زیادی زمینه رشد و شکوفایی توانایی بالقوه فرد را در جامعه فراهم کرده و در نهایت احساس خوشبختی جمعی داشته باشیم.

بیشتر بخوانید