علل،تشخیص، درمان طبی و جراحی شقاق مقعد

شقاق مقعدی یک پارگی کوچک در بافت نازک و مرطوب (مخاطی) است که کانال معقدی را می پوشاند که ممکن است با دفع مدفوع سفت و سخت رخ دهد. شقاق  مقعد به طور معمول باعث درد و خونریزی هنگام دفع مدفوع و اسپاسم اسفنکتر معقد می شود.

شقاقهای مقعدی در کودکان بسیار رایج هستند اما می توانند در هر سنی دیده شوند. اغلب شقاقهای مقعدی با درمان های ساده ای مانند افزایش مصرف فیبر و لگن آب گرم  بهتر می شوند. برخی از افراد مبتلا به شکاف های مقعد ممکن است به دارو یا گاهی اوقات جراحی نیاز داشته باشند.

  علائم و نشانه های فیشر یا شقاق مقعدی عبارتند از:

• درد، گاهی اوقات شدید، در طی اجابت مزاج
• درد پس از اجابت مزاج که می تواند تا چندین ساعت ادامه یابد
• خون قرمز روشن در مدفوع یا کاغذ توالت پس از یک اجابت مزاج
• خارش یا سوزش در اطراف معقد
• ترک قابل مشاهده در پوست در اطراف معقد
• یک برجستگی یا گوشت اضافه پوستی  نزدیک شقاق مقعد

علل رایج شقاق مقعدی عبارتند از:

• دفع مدفوع بزرگ یا سخت
• یبوست و زور زدن در طی حرکات روده
• اسهال مزمن
• التهاب ناحیه ای ناشی از بیماری های التهابی روده است
• زایمان

علل کمتر رایج شکاف های مقعدی عبارتند از:

• سرطان معقد
• ایدز
• بیماری سل
• سیفلیس
• هرپس(ویروس تبخال)

روش های پیشگیری از شقاق مقعد

با جلوگیری از یبوست خوردن غذاهای دارای فیبر بالا، نوشیدن مایعات فراوان و ورزش منظم از فیشر مقعدی جلوگیری و خودداری از زور زدن در زمان اجابت مزاج می توان از بروز شقاق پیگیری کرد

تشخیص فیشر یا شقاق مقعد

معمولا پزشک شما یک معاینه انجام می دهد  یا از یک لوله نورانی (آنوسکوپ) برای بازرسی کانال مقعدی استفاده می کند. اگر این روش برای شما بیش از حد دردناک باشد، پزشک شما ممکن است تنها با مشاهده بتواند شقاق مقعدی را تشخیص دهد.

موقعیت فیشر تا حدودی در تشخیص علت آن کمک کننده است.  شقاق مقعد معمولا در قدام یا خلف مقعد است و اگر در طرفین به جای پشت و جلو باشد  بیشتر احتمال دارد نشانه اختلال دیگری مانند بیماری کرون باشد. اگر پزشک تشخیص دهد که ممکن است بیماری زمینه ای وجود دارد روشهای تشخیصی بیشتری را انجام می دهد مثل سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی  برای افراد بالاتر از ۵۰ سال

درمان شقاق مقعد

درمان غیر جراحی شقاق مقعد

  با تدابیر زیر که باعث نرم شدن مدفوع می گردند اکثر شقاقها طی چند هفته ترمیم می شوند:

۱-افزایش فیبر غذایی و مایعات

۲-نشستن در لگن آب گرم به مدت ۲۰ دقیقه بخصوص بعد از اجابت مزاج که باعث ریلاکس کردن اسفنکتر می گردد.

در صورت تداوم علائم، ممکن است به درمانهای بیشتری نیاز هست

• درمانهای غیر جراحی

نیتروگلیسیرین با کمک به افزایش جریان خون و ریلاکس کردن اسفنکتر به بهبود زخم کمک می کند. نیتروگلیسیرین به طور کلی زمانی در نظر گرفته می شود که سایر اقدامات محافظه کارانه با  شکست مواجه می شود. مهمترین عوارض جانبی آن ممکن است سردرد باشد که می تواند بسیار شدید هم باشد.

• کرم های موضعی بی حس کننده ها مانند  لیدوکائین ممکن است برای تسکین درد مفید باشد.
• تزریق بوتولینوم نوع A  برای فلج کردن عضله اسفنکتر مقعد و رفع اسپاسم کمک می کند.

   داروهای فشار خون مانند نیفدیپین خوراکی  یا دیلتیازم می تواند با کاهش اسپاسم اسفنکتر به درمان کمک کند . این داروها ممکن است به صورت خوراکی  و یا به صورت موضعی استفاده شوند و ممکن است هنگامی که مصرف نیتروگلیسیرین عوارض جانبی شدید دارد موثر باشد.

عمل جراحي فیشر یا شقاق معده

اگر یک شقاق  مزمن مقعدی دارید که به سایر درمانها مقاوم است یا اگر علائم شما شدید است، پزشک ممکن است عمل جراحی را توصیه کند. پزشکان معمولا یک روش اسفنکتروتومی داخلی جانبی(LIS) را انجام می دهند که شامل قطع کردن بخش کوچکی از عضله اسفنکتر مقعدی برای کاهش اسپاسم و درد و تسریع بهبود است. مطالعات نشان داده اند که برای شقاق  مزمن، جراحی بسیار موثرتر از هر درمان پزشکی است. با این حال، جراحی ممکن است احتمال بی اختیاری مدفوع را کمی بیشتر کند.

• تغییر شیوه زندگی و درمانهای خانگی

تغییرات شیوه زندگی ممکن است به کاهش ناراحتی کمک کند و باعث بهبود و جلوگیری از شقاق معقد گردد. این موارد شامل:

• فیبر را به رژیم خود اضافه کنید. خوردن حدود 25 تا 30 گرم فیبر در روز می تواند به حفظ مدفوع نرم و بهبود شفاف  کمک کند. مواد غذایی غنی از فیبر شامل میوه ها، سبزیجات، آجیل و دانه های کامل است. شما همچنین می توانید مکمل فیبر مصرف کنید. اضافه کردن فیبر ممکن است باعث گاز و نفخ شود، بنابراین مصرف خود را به تدریج افزایش دهید.
• نوشیدن مایعات مناسب مایع ها به جلوگیری از یبوست کمک می کنند.
• به طور منظم ورزش کنید. ورزش به مدت ۳۰ دقیقه در روز مانند راه رفتن، و در اکثر روزهای هفته باعث افزایش حرکات منظم روده و افزایش جریان خون به تمام قسمتهای بدن می شود که ممکن است باعث بهبودی شقاق مقعدی شود.
• اجتناب از زور زدن در طی حرکات روده. زور زدن می تواند زخم ترمیم شده قبلی را باز کند یا باعث ایجاد زخم جدید شود
• اگر نوزاد شما یک شقاق  مقعدی داشته باشد، حتما پوشک به طور مرتب تغییر دهید، منطقه را به آرامی شستشو دهید و با پزشک کودک خود مشورت کنید.

بیشتر بخوانید:

علایم و درمان شقاق مقعد

علل خارش مقعد و پوست اطراف آن

درمان یبوست با روغن زیتون

بهترین روش درمان یبوست، تغییر روش زندگی