آنچه که لازم است در مورد ریفلاکس شیر در نوزادان دانست

ترجمه واژه ریفلاکس یعنی حرکت به عقب در مسیری غیر معمول است. مری لوله ای است که مواد غذایی را از دهان به سمت معده می برد در انتهای مری و در محل اتصال به معده یک حلقه عضلانی (اسفنکتر) قرار دارد که مانع برگشت مواد غذایی و اسید معده به مری می شود. در برخی نوزادان بدلیل عدم رشد و تکامل کافی این اسفنکتر ، محتویات معده به مری برگشت می کند و نوزاد بدون اوق زدن شیر بلعیده شده را از دهان خارج می کند و از این نظر با استفراغ متفاوت است چون استفراغ با فشار زیاد است.  ریفلاکس بسیار شایع است ولی با بزرگ شدن نوزاد و تکامل مری و اسفنکتر آن، برطرف می شود .

علایم و نشانه های ریفلاکس معده به مری شامل :

• خارج کردن شیر از دهان در طول یا کمی بعد از تغذیه ( ممکن است چند بار در روز اتفاق افتد )
• مشکلات تغذیه مثل امتناع از تغذیه و تهوع
• سکسکه های مداوم یا سرفه
• گریه بیش از اندازه یا گریه و بی قراری در موقع تغذیه
• عفونت های مکرر گوش

چه وقت برای ریفلاکس معده به مری به پزشک مراجعه کنید :

اگر نوزاد خوب وزن می گیرد نیاز به اقدام پزشکی خاصی نیست اما اگر بعد از گذشت 6 ماه از تولد ریفلاکس تازه شروع شده یا ریفلاکس شیر بعد از یکسال هنوز ادامه دارد یا اگر هر کدام از مشکلات زیر را دارد بهتر است به پزشک مراجعه کنید .

• امتناع مکرر از تغذیه
• سرفه یا تهوع در حین تغذیه
• استفراغ جهنده مکرر
• شکم حساس یا متورم
• گریه و بی قراری بیش از حد، تحریک پذیری
• استفراغ زرد یا سبز یا استفراغ خونی
• خون در مدفوع یا اسهال پایدار
• تب بیش از 38 درجه
• عدم وزن گیری یا از دست دادن وزن
• پشت قوس دار و خمیده حین یا بعد از شیر خوردن یا کشیدن پاها به داخل شکم

اگر کودک این علایم و نشانه ها را داشت ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.

عوامل ایجاد کننده ریفلاکس معده به مری  

در برخی نوزادان بدلیل عدم رشد و تکامل کافی  اسفنکتر، محتویات معده به مری برگشت می کند که با بزرگ شدن نوزاد و تکامل مری و اسفنکتر آن برطرف می شود و در موارد خیلی کم ریفلاکس باعث مشکلات جدی تر مانند موارد زیر خواهد شد :

 (Gastroesophageal reflux disease (GERDیا باصطلاح پزشکان " گرد" : وقتی ریفلاکس ( برگشت محتویات و اسید معده به مری ) مکرر و در یک دوره طولانی اتفاق می افتد اسید معده باعث سوزش و آسیب به مری می شود .

آلرژی به شیر گاو : این نوع آلرژی علاوه بر ریفلاکس باعث ضایعات پوستی(راش) استفراغ و اسهال می شود. اکثر کودکان با حذف شیر و فراورده های لبنی از رژیم غذایی بهبود می یابند.

انسداد : بندرت ریفلاکس می تواند باعث انسداد یا تنگی در مری ، معده یا روده کوچک شود

روش های تشخیصی ریفلاکس معده

ریفلاکس معمولا بر اساس علایم آن قابل تشخیص است و نیاز به آزمایش خاصی ندارد. در موارد نادر اگر نوزاد ریفلاکس شدید داشته باشد تست های تشخیصی زیر را در بیمارستان انجام می دهند

در مورد ریفلاکس بیشتر بخوانید:

آندوسکوپی برای ریفلاکس معده نوزادان و کودکان:

اندوسکوپی، یک لوله باریک و انعطاف پذیر با یک دوربین در انتهای آن که از دهان وارد سیستم گوارش شده و با آن هر مشکلی در سیستم گوارش دیده می شود.

عکس رنگی مری و معده (باریم سوالو) برای تشخیص ریفلاکس معده 

این رادیوگرافی در شیرخوارانی که بتوانند مایع را بنوشند انجام می شود ابتدا محلول باریم به شیرخوار خورانده می شود و سپس عکس رادیوگرافی گرفته می شود این ماده در تصویر مانند های لایت عمل می کند و هر مشکلی در سیستم گوارش را واضح نشان می دهد

مراقبت خانگی و درمان نوزاد ریفلاکس

اگر کودک خوب وزن می گیرد و حال عمومی او خوب است نیاز به درمان خاصی نیست اما اگر ریفلاکس مکرر دارد یا هر کدام از مشکلات ذکر شده فوق را داشت توصیه می شود :

• آروغ کودک را بعد از هر بار تغذیه بگیرید
• بعد از هر بار تغذیه کودک را به حالت عمودی بغل کنید و سر تخت او بالا باشد به طوری که همواره سر و تنه بالاتر از پاها با زاویه 30 درجه قرار گیرد
• اگر به نوزاد شیرخشک می دهید در مورد نوع آن با پزشک مشورت کنید ممکن است شیرخشک با غلظت بیشتر به او داده شود تا به راحتی از معده برنگردد.
• در صورت آلرژی به شیر گاو ، شیر خشکی که از شیر گاو تولید نشده برای او تجویز خواهد شد و اگر به نوزاد شیر مادر می دهید باید از مصرف شیر گاو و فراورده های لبنی پرهیز کنید

در موارد شدید ریفلاکس ممکن است داروهایی مانند رانیتیدین، امپرازول، اسموپرازول ولانزوپرازول توسط متخصص کودکان برای شیرخوار تجویز شود.