نظریه زوج درمانی گاتمن و تکنیک های آن یکی از موثرترین روش ها جهت بهبود روابط زناشویی عنوان شده که در حال حاضر نیز بسیار محبوب است. پروتکل زوج درمانی گاتمن به نوبه خود فرصت خوبی برای قرار گرفتن بانوان و آقایان در مسیر زندگی سالم تلقی می‌شود. اگر در پی بهتر شدن رابطه زناشویی خود هستید زوج درمانی گاتمن بدون شک با توجه به آمار و از نظر علمی یکی از کاربردی ترین روش ها است.

دکتر جان گاتمن با هدف شناسایی دقیق علت اصلی از هم پاشیدن روابط پژوهش های بسیاری را به کمک همسر خود جولی انجام داده و تاکید زیادی روی حل تعارض‌هایی که مانع از شکل گیری رابطه سالم می‌شوند دارد. همچنین، با ارزیابی اصول رابطه، ایجاد تغییرات کوچک و ارائه راهکارهای آموزشی منجر به برطرف کردن مشکلات در رابطه، ساخت و حفظ رابطه عاشقانه می‌شوند. در ادامه این مقاله به معرفی این نوع زوج درمانی و جزئیات تکنیک های آن به صورت جامع می پردازیم. لطفا تا به انتها این مطلب با ما همراه باشید.

نظریه‌ی زوج درمانی گاتمن چیست؟

دکتر گاتمن حداقل چهل سال زمان صرف ارزیابی الگوهای رابطه زوج‌های گوناگون کرده و با توجه به علم و آمار متغیرهایی که باعث استمرار بخشی رابطه یا بهم خوردن رابطه می شوند را توانسته بفهمد. تمرکز اصلی این نوع نظریه روی فیصله دادن اختلافات میان زوجین است. یکی از مشکلات شایعی که طبق نظریه گاتمن مسبب دور شدن و اختلافات بیش‌تر میان زوج ها بوده الگوهای ارتباطی منفی در برخورد با تعارضات به دلیل عدم برخورد صحیح است. در این روش زوج ها به مرور با اعمال تغییرات کوچک در طریقه رفتار نتایج خوبی کسب می کنند.

به نقل از دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران، زوج‌هایی که با رویکرد گاتمن زوج‌درمانی می‌شوند، ابتدا تحت یک فرآیند ارزیابی قرار میگیرند که نتایج این ارزیابی چارچوب درمانی و مداخله را مشخص می‌کند.

·   مرحله اول: ارزیابی

یک جلسه مشترک و به دنبال آن مصاحبه های فردی با هر یک از زوجین انجام می شود. زوج‌ها پرسشنامه‌هایی را تکمیل می‌کنند و سپس بازخورد دقیقی در مورد رابطه‌شان دریافت می‌کنند.

ابزار ارزیابی بررسی رابطه گاتمن که نسخه آنلاین آن هم ایجاد شده، نقاط قوت و چالش های رابطه زوجین را مشخص میکند و توصیه های مخصوصی برای مداخله ارائه میدهد.

·   مرحله دوم: تعیین چارچوب درمانی

زوج و درمانگر در مورد تعداد و مدت جلسات مشاوره تصمیم می گیرند.

·   مرحله سوم: مداخلات درمانی

مداخلات درمانی رویکرد گاتمن کمک میکنند که در سه زمینه اصلی به بهبود روابط زوجین بپردازند، که عبارتند از: دوستی، مدیریت تعارض و ایجاد معنای مشترک. زوج ها یاد می گیرند که الگوهای تعارض منفی خود را با تعاملات مثبت جایگزین سازند و آسیب های گذشته را ترمیم کنند. مداخلات برای افزایش صمیمیت میان زوجین طراحی میشوند و صمیمیت نیز به نوبه ی خود به بهبود ارتباط دوستانه، تعمیق ارتباط عاطفی و ایجاد تغییرات در راستای دستیابی به اهداف مشترک زوجین، کمک میکند. در این مداخلات، پیشگیری از عود نیز مورد توجه است.

تکنیک های زوج درمانی گاتمن

فرآیند ارزیابی یکی از بخش های مهم و روتین تکنیک های زوج درمانی گاتمن در اول کار بوده و سپس مداخلات درمانی دیگری برای داشتن روابط سالم با خانم و آقا به شکل مجزا اعمال می شود. اغلب پس از پر کردن فرم های پرسشنامه کار زوجین با چارچوب های منحصر به این نوع زوج درمانی شروع شده با آموزش دیدن و یاد گرفتن تکنیک های زوج درمانی گاتمن و بهره گرفتن این نوع تکنیک ها در زندگی بدون شک رابطه زناشویی درخشانی را به خود هدیه می دهید. در ادامه این بخش مطالب مهمی در این زمینه به شرح زیر عنوان می شوند.

1. احترام به تفاوت ها

اصل شکل گیری روابط سالم احترام بوده پس ملاحظه کردن اولویت های ضروری شریک عاطفی ما امری واجب است. گوش کردن به یکدیگر، توجه به نیازها و پذیرش دغدغه های مختلف در یک رابطه به اندازه کافی احترام میان زوجین را افزایش می دهد.

2. ساخت نقشه‌

ساخت نقشه به معنی شناخت درونی «علاقه ها، امیدها، احساسات، آرزوها، سرگرمی ها، ارزش ها و استرس‌ها» همسرمان است. آگاهی طرفین از این موضوعات نقطه قوتی برای ارتقاء بخشیدن رابطه محسوب می شود. در واقع زمانی که حتی شروع به تلاش کردن به شناخت شریک عاطفی خود می‌کنیم مهم ترین گام برای صمیمیت بیش‌تر و ساخت مسیرهای مشترک را در رابطه برداشته‌ایم.

3. بیان کردن محبت به یکدیگر

قدردانی، تحسین کردن و اعتراف کردن با علاقه به یکدیگر یکی از تجربیات لذت بخش برای زوجین بوده که باید برای تقویت رابطه قادر به انجام آن به درستی باشیم. برای رعایت این موضوع می‌توانید به توضیحاتی که شریک شما می‌دهد از مکالمات روزمره گرفته تا اشتراک گذاری خاطرات ابراز علاقه کنید. شما می توانید حتی با نحوه گوش کردن خود احساس ارزشمندی را به فرد مقابل خود بدهید.

4. نزدیکی و توجه کردن

عدم دوری و توجه به همسر در رابطه زناشویی حرف اول را می زند. همواره باید به این موضوع دقت داشته باشید که عشق خود را از شریک عاطفی تان دریغ نکنید.

5. دید مثبت

پس از دعوا با همسر خود دیدگاه مثبت خود را حفظ کرده و توجه داشته باشید که همسرتان دوست عزیز شما است. کلیه اختلافات بین شما و همسرتان جزئی از شیرینی رابطه بوده و مسئله ای کاملا طبیعی است که بعضی اوقات به وجود می آید.

6. حل و کنترل اختلافات

آموزش هنر مدیریت اختلافات یکی از تکنیک های مهم زوج درمانی گاتمن عنوان می شود. هنگامی که بین زن و شوهر اختلافی پیش می آید با کمک این هنر می‌توانند احساسات هم را اکنون در نظر بگیرند و قادر به گفتگو درباره آن باشند. حتی در مواقع شدیدتر می‌توانند از ترفند های آرام کننده نیز به منظور ارتقا قدرت مدیریت اختلافات بهره بگیرند.

7. تحقق رویاهای زندگی

با کمک این تکنیک به صورت دو طرفه خانم و آقا از هدف ها و رویاهای دیگر پشتیبانی کرده و در مسیر دستیابی به آن ها تمام تلاش خود را می کنند.

8. ایجاد معنی مشترک

برای این موضوع درک کردن شریک عاطفی و درک شدن جهت غنی سازی و شکل گیری رابطه عمیق به نوبه خود معنی مشترک داشته که با مشارکت یکسان اتفاق می افتد. به عبارت دیگر اهمیت دادن به هر موضوعی که سبب پیشرفت در زندگی دو طرف شود می تواند اولین معنای مشترک باشد.

9. متعهد بودن و اعتماد داشتن دوطرفه

تعهد عامل اصلی ایجاد احساسات خوشایندی نظیر تکیه گاه داشتن در روابط زناشویی بوده و در کنار آن عنصری اعتماد برای استمرار این حس موفق عمل می کند. این موارد باعث می شود تا شما با شریک عاطفی خود هم تیمی شده و در تمام مراحل سخت زندگی همراه گرم خود را داشته باشید.  

در زوج درمانی گاتمن روابط از جنبه های مختلفی ارزیابی شده و مهارت کنترل اختلافات از مهم ترین تکنیک های این نوع زوج درمانی بوده که در کنار مواردی نظیر ایجاد معنی مشترک می توان به آن اشاره کرد. ذکر این نکته لازم است که در زوج درمانی گاتمن برای هر زوج به شکل شخصی سازی شده راهکار ارائه می شود. در صورتی که به رویکرد های روانشناسی در این زمینه علاقه مند هستید، می توانید در دوره های زوج درمانی دانشگاه تهران شرکت کنید.