اهمیت نمونه گیری از مایع نخاع در نوزادان و کودکان 

اگر نوزاد یا کودک شما مشکوک یا مبتلا به بیماری دستگاه عصبی مرکزی می باشد برای تشخیص احتمال درگیری دستگاه عصبی مرکزی روشهای تشخیصی اغلب  چالش برانگیزند  چون:

1. مغز و طناب نخاعی کاملا حفاظت شده هستند. در واقع می توان گفت به دلیل همین محافظت بیش از اندازه بدن، دسترسی پزشکان به آنها بسیار سخت است.  مغز و نخاع توسط پرده مننژ، مغز توسط جمجمه و طناب نخاعی توسط مهره های کمری کاملا حفاظت شده اند.
2. این ارگانها نقش فرماندهی بدن و سیستم عصبی مرکزی ( ادراک و یادگیری، رفتار،حرکت و حس های بدن) را دارند، بنابراین روشهای تهاجمی می تواند خطر آسیب به آنها را افزایش دهند.

به همین منظور پزشکان برای رسیدن به بهترین تشخیص ممکن با کمترین عارضه، ممکن است نمونه گیری از مایع نخاعی را برای تشخیص و درمان بیماریهای سیستم عصبی مرکزی شیرخوار یا کودک انتخاب نماید.

مایع مغزی نخاعی چه کمکی به پزشکان می کند:

• مایع مغزی نخاعی برای تشخیص، رساندن دارو به دستگاه عصبی مرکزی، گرفتن فشار کانال نخاعی و یا  برای کاهش فشار داخلی نخاع استفاده میشود.
• روش نمونه گیری از مایع مغزی نخاعی معمولا دردناک نبوده پس از آن کودک گاهی، احساس ناراحتی و سردرد پیدا می‌کند.
• برای انجام این روش زمان زیادی صرف نخواهد شد
• گاهی برای انجام نمونه گیری مایع مغزی نخاعی ممکن است پزشک بی حسی موضعی استفاده نماید
• اگر نمونه گیری مایع مغزی نخاعی انجام شود اطلاعات بسیارخوبی ظرف 1 تا 2 ساعت برای تشخیص بیماری در اختیار پزشکان قرار می گیرد.

چه زمانی نیاز به نمونه گیری مایع مغزی نخاعی Lumbar Puncture یا LP  است؟

وقتی پزشک مشکوک به بیماری مننژیت در کودک شد برای تشخیص نیاز به انجام نمونه گیری مغزی نخاعی دارد. در نوزادان کمتر از یک ماه، تب ممکن است تنها علامت مننژیت باشد. البته  مننژیت در سنین بالاتر ممکن است علائم دیگری مانند سردرد، سرگیجه، بی اشتهایی، استفراغ و ترس از نور داشته باشد. به دلیل عوارض بسیار ناگوار ناشی از تشخیص دیر هنگام و یا عدم تشخیص آن، انجام نمونه گیری مغزی نخاعی ضرورت دارد. چون تنها راه تشخیص وجود عفونت در مایع مغزی نخاعی انجام همین آزمایش است.

بنابراین برای رسیدن به بهترین درمان نیاز به تشخیص زودرس بیماری و برای تشخیص زودرس نیاز به انجام نمونه گیری بموقع مایع مغزی نخاعی است.

نمونه گیری مایع نخاع چگونه انجام میشود؟

مانند شکل زیر کودک خوابانیده می‌شود، پاها به داخل شکم  و سر به سمت داخل خم میشود گاهی برای انجام این نمونه گیری در کودکان با سنین کم، ممکن است برای نگه داشتن کودک نیاز به یک کمک داشته باشیم.

پس ازآن  پزشک از طریق سوزن وارد کانال نخاعی می‌شود و از آنجا مایع نخاعی مورد نظر را برداشت میکند.

آیا نمونه گیری مایع نخاعی به کودک آسیب می رساند؟

به دلیل دردناک بودن، قطعاً باعث ناراحتی کودک خواهد شد مخصوصاً برای گرفتن نمونه گیری، نحوه نگهداری هم برای او ناخوشایند است. گاهی برای تخفیف درد در بعضی از مراکز ممکن است از داروهای بی حس کننده در آن ناحیه و یا آرام بخش  استفاده شود.

آیا نمونه گیری مایع نخاعی برای کودک خطری ایجاد میکند؟

نمونه گیری مایع نخاعی یک روش بسیار کم خطر از لحاظ پزشکی محسوب می شود. گاهی ممکن است در بار اول پزشک نتواند نمونه مایع نخاعی از بیمار بگیرد در این مواقع ممکن است با یک فاصله زمانی کوتاه مجدداً این آزمون انجام شود. عوارضی خطیری مانند خونریزی، عفونت و یا آسیب به اعصاب با نمونه گیری مایع نخاعی بسیار بسیار نادر است.

مراقبت های بعد از نمونه گیری مایع نخاعی:

روز بعد از نمونه گیری کودک می تواند حمام کند. اگر در آن ناحیه پانسمان بود آن را در هنگام حمام کردن می توانید به راحتی جدا نمایید.

نکات کلیدی در مورد نمونه گیری  مایع مغزی نخاعی ویا باصطلاح LP :

• نمونه گیری مایع مغزی نخاعی تنها راه تشخیص مننژیت باکتریال می باشد
• نمونه گیری مایع مغزی نخاعی روش بسیار بسیار کم خطر است.

پدر و مادرهای عزیز در مواقعی که پزشک مشکوک به بیماری مننژیت می شود تنها راه تشخیص این بیماری خطیر، گرفتن مایع مغزی نخاعی است. بنابراین با او همکاری لازم به عمل آورید تا آسیبی ناشی از این عفونت به فرزند دلبندتان وارد نیاید.

بیشتر بخوانید