مکمل های پروتیینی با عناوینی مانند رشد بهتر عضلات، بهبود سوخت و ساز ( برای کاهش وزن ) ، رسیدن به بهترین توان فیزیکی، افزودن انرژی و مبارزه با پیری در طیف بسیار وسیعی و در جوامع مختلف، خرید و فروش می شود.

این مکمل های پروتیینی در دراگ استورها، در باشگاه های بدن سازی، توسط مربیان بدن سازی و ورزشی و گاها به صورت غیر مجاز در سایت های اینترنتی بفروش می رسند. بعضی از این مکمل ها آماده و براحتی در آب ، آب میوه، و شیر حل می شوند و بعضی از آنها به صورت ژل ،کپسول یا در قوطی های بزرگ بفروش می رسند.

توصیه مصرف بصورت عام، قبل و بلافاصله پس از فعالیت بدنی و ورزش است. محصولات بدن سازی برخلاف گذشته فقط برای افرادی که بصورت حرفه ای در این رشته فعالند استفاده نمی شود بلکه بسیاری از نوجوانان در سالهای اخیر برای ساختن بدنی عضلانی ازآنها استفاده می کنند. براساس یک مطالعه که در آمریکا صورت گرفته 5 در صد پسران و 2 در صد دخترانی که سن بین 12 تا 18 سال دارند برای ایجاد ظاهری عضلانی از این مواد استفاده می کنند. گاهی بعضی از جراید گوشه ای از یک مقاله علمی را برای تیتری عامه پسند برداشته و مدعی می شوند که این مکمل ها باعث افزایش طول عمر 10 ساله می شوند که وقتی در مقاله یا تحقیق مورد نظر نگاه عمیق تر می اندازیم متوجه می شویم که مطالعه در موش ها انجام شده و تعداد روزهای عمر بیشتری برای آن ایجاد نموده که آن را با فرایند خاص به سال در مدل انسانی تبدیل می کنند.

آمینو اسیدهایی که توسط بدن ساخته نمی شود آمینو اسیدها که اجزاء کوچک پروتیین هستند انواع مختلفی که حدود 8 نوع آن در بدن ساخته نمی شوند و باید از طریق مواد غذایی مهیا شوند که به اصطلاح به آنها اسید آمینه های ضروری می گویند. اغلب ما پروتیین ها را از طریق مواد غذایی بدست می آوریم. در کشورهای توسعه یافته مانند بریتانیا حد مناسب مصرف پروتیین برای یک فرد بالغ 19 تا 50 ساله مرد را 56 گرم و برای زنان 45 گرم می دانند (البته خانم های حامله و شیرده از این مقدار مستثنی هستند یا در واقع به مقادیر بیشتری از این ها نیاز دارند) . اغلب رژیم های غذایی غربی مقادیر بیشتری از حد پروتیین یاد شده مصرف می نمایند مثلا در بریتانیا زنان 64 گرم و مردان 88 گرم به صورت میانگین در روز استفاده می کنند.

میزان پروتیین غذاها با هم تفاوت دارند

بعنوان مثال ساندویچ مرغی که حدود 65گرم گوشت دارد حدود 20 کیلوگرم پروتیین دارد و یا هر 150 میلی لیتر شیر 5 گرم پروتیین دارد. ورزشکاران کمی بیشتر از حد یاد شده پروتیین نیاز دارند.

برای مثال ورزش های استقامتی نیاز به 2/1 تا 4/1 گرم پروتیین برای هر کیلوگرم بدن دارند (مثال فرد 60 کیلویی 72 تا 84 گرم پروتیین روزانه نیاز دارد) . در افرادی که ورزش های رقابتی و سرعتی دارند 2/1 تا 7/1 گرم بازاء هر کیلو گرم بدن پروتیین نیاز دارند. تمام این مقدار پروتیین با یک رژیم غذایی متعادل قابل دسترسی است انجمن تغذیه بریتانیا معتقداست که توصیات نادرست و میان ورزشکاران، در مصرف پروتیین زیاد، از این باور غلط منتج شده است که چون عضلات از پرویین خالص ساخته شده اند بنابراین مصرف پروتیین زیاد توانمندی شما را افزایش می دهد.

آیا در پودر های پروتیینی ممکن است مواد سمی وجود داشته باشد؟

در یک مطالعه ای که در امریکا بر روی 15 پودر پروتیینی انجام گرفت مشخص شد که بعضی از پودرها با مواد سمی مانند آرسنیک، کادمیوم، سرب و جیوه آلوده بودند. با توجه به وجود این مواد آلاینده در محیط زندگی، وجود آن در این پودرها و مصرف روزانه 3 بار در روز آنها توسط ورزشکاران، میزان آلودگی و در نهایت مسمومیت ناشی از آن را بیشتر می نماید. از بین این مواد سمی یادشده کادمیوم بدلیل تجمع در بدن و ایجاد آسیب به کلیه ها عامل سمی یا توکسیک تر محسوب می شود. خطرات مکمل های پروتیینی مصرف پروتیین زیاد عوارض جانبی مانند اسهال ایجاد می کند. مطالعاتی که بر روی افرادی که مصرف پروتیین طولانی مدت داشته اند نشان داده شده که پروتیین باعث کاهش میزان املاح استخوانی ، افزایش پوکی استخوان و در بیمارانی که مشکل کلیوی دارند باعث مشکلاتی در آنها خواهد شد.

این مکمل ها برای افراد زیر 8 سال و خانم های حامله مناسب نیستند. بر اساس دستوالعمل های علمی نباید میزان این پروتیین ها بیش از 2 برابر از حد مجاز یعنی 55 گرم در مردان و 45 گرم در زنان باشد. محصولات و مکمل های دیگر موجود در بازار محصولات بسیار زیادی دربازار وجود دارند که تولید کنندگان آن ها مدعی هستند که باعث عضله سازی می شوند. آنها محتوی گلوتامین ( نوعی آمینواسید)، اسیدهای چرب ضروری، کراتنین ( ماده ارگانیک که در بدن هم وجود دارد و باعث مهیا کردن انرژی عضله می شود) مواد گرمازا یا ترموژنیک، هورمون هایی مانند تستوسترون و استرویید های نیروزا می باشند. بسیاری از این محصولات در اینترنت و یا با روش های دیگر بفروش می رسند بدون اینکه نظارت و یا تحقیقی بر روی آنها انجام شده باشد.

بسیاری از این محصولات بصورت نامحسوس دارای استروییدهای صناعی و یا مواد شبه استروییدی هستند . با وجود اینکه از این مواد بعنوان جایگزین بی خطر هورمون های آنابولیک یاد می شوند ولی اداره غذا درمان آمریکا تاثیرات سوء آن بر کبد، ایجاد سکته مغزی ، عوارض کلیوی و حتی آمبولی ریه را گزارش داده اند. در یک مطالعه ای که بر روی محتوای ۶۳۵ نوع از این مواد که در سراسر دنیا بفروش می رسند انجام شد محققین دریافتند که ۱۵ درصد آنها استروییدهای آنابولیکی دارشتند که بر روی برچسپ آنها چیزی در مورد وجود استرویید ها نوشته نشده بودند. جالب اینکه ۵ درصد آنها موادی داشتند که جز مواد دوپینگی بر اساس فدراسیون های ورزشی محسوب می شوند.

بنابراین با توجه به اینکه بسیاری از اثراتی که بعنوان مزیت این محصولات برشمرده می شوند هنوز از لحاظ اثبات نشده و یا نوعی اطلاع رسانی و ادعای کذب بوده و عوارض یادشده بعضی از آنها ، بنظر باید در مصرف بی رویه و بدون نظارت علمی آنها تا حد امکان دوری کرد.