مثانه عصبی کودکان چیست؟

مثانه عصبی یا نوروژینک چیست؟

مثانه عصبی وقتی ایجاد می شود که اختلالی در عصب رسانی مثانه ایجاد شود. گاهی مثانه عصبی، به طور مادرزادی اتفاق می افتد و گاهی هم پس از تولد ایجاد و یا باصطلاح کسب می شود.

حقایقی در مورد مثانه عصبی:

دستگاه ادرار از دو کلیه تشکیل شده که باعث فیلتر کردن خون و سپس تشکیل ادرار می شود. ادرار هر کلیه توسط لوله ای به نام حالب (میزنای) به مثانه وصل می شود. مثانه که عضوی عضلانی است ادرار را در خود ذخیره می کند. در اطراف گردن مثانه عضلات حلقوی وجود دارند که به آن اسفنکر می گویند که مانند دریچه ای تخصصی از تخلیه ادرار جلوگیری می کنند. وقتی مثانه پر است از اعصاب آن، پیام (سیگنال) هایی به سمت مغز می رود. وقتی کودک به اصطلاح کنترل ادرار (Toilet training) را آموخت انقباض مثانه و باز کردن اسفنکر به صورت ارادی اتفاق می افتد. دراین مسیر جریان ادرار با فشار کم و جریان طبیعی دفع خواهد شد.

مثانه عصبی کودکان

مثانه نوروژینک چیست و چرا اتفاق می افتد؟

وقتی عصب رسانی مثانه دچار اشکال شود عضلات مثانه (دترسور) و اسفنکتر(دریچه خروجی) روال طبیعی خود را از دست می دهند.

ممکن است مثانه باندازه کافی باز نشود یا بیش از اندازه پر شود بدون اینکه فرد مطلع از پر شدن آن گردد.
اسفنکر همیشه در حالت انقباض و یا اسپاسم باشد و یا به حدی ضعیف باشد که باعث نشت و نم زدگی ادرار می شود.
فشار زیاد در مثانه می تواند باعث آسیب کلیه و در دراز مدت باعث نارسایی کلیه شود.
عدم تخلیه به موقع و تجمع ادرار در مثانه می تواند باعث ایجاد عفونت ادراری مکرر گردد.

بیشتر بخوانید:

مهمترین علت مثانه عصبی یا نوروژنیک در کودکان:

اختلالات مادرزادی
میلومننگلوسل (اسپینابیفیدا Spina Bifida)
آژنزی ساکرال (ساکروم)
بیماری های اکتسابی (پس از تولد)
آسیب نخاعی (تروما، و یا جراحی آئورت)
سندروم تترکورد
تومورها مانند تراتوما ساکروکوزیجل و لیپوما
عفونت ها مانند میلیت عرضی(میلیمت ترانسورس)

روش تشخیص مثانه عصبی:

گاهی قبل از تولد ناهنجاری که باعث آن می شود در سونوگرافی دوران جنینی دیده می شود. در این مواقع درمان باید از همان ابتدا پس از تولد آغاز گردد.

گاهی در دوران جنینی یافته ای ندارند ولی بلافاصله پس از تولد علائم و نشانه های پیدا می شوند

ممکن است همراه با بیماری های عصبی ایجاد شود و یا اینکه در مواقعی که بیمار بدلیل بی اختیاری ادرار مراجعه می نماید پس از آن تشخیص داده می شود.

از چه روش های تشخیصی برای مثانه عصبی یا نوروژنیک استفاده می شود؟

سونوگرافی: اطلاعات مفیدی در مورد کلیه، حالب و مثانه می دهد. با سونوگرافی ضخامت جداره مثانه و اگر کودک کنترل ادرار را آموخته است می توان حجم ادرار پس از تخلیه را ارزیابی نمود.
بررسی های رادیوایزوتوپ ، پزشکی هسته ای برای مثانه عصبی دراین روش می توان آسیب های ناشی از عفونت و یا مشکلات مادرزادی و اسکارهای کلیه را بررسی کرد.
بررسی یورودینامیک (اورودنیامیک) یا باصطلاح نوار ادرار برای مثانه عصبی کودکان، با این روش ارزیابی عملکرد مثانه و اسفنکر صورت می گیرد.

روش های درمانی مثانه عصبی چیست؟

در بیمارانی که مثانه عصبی دارند کلیه ها معمولاً در زمان تولد سالم اند. اگر مثانه به خوبی درمان نشود می تواند بتدریج باعث آسیب کلیه شود. مهمترین عاملی که باعث آسیب می شود، اثر فشاری مثانه به سمت بالا (کلیه ها) و یا عفونت های مکرر ادراری است. اگر برای این بیماران اقدامات مناسب صورت نگیرد کاهش عملکرد کلیه ها در نهایت می تواند باعث نارسایی شدید و پیشرفته کلیه می گردد که بیمار برای بقاء خود نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه دارد.

هدف از درمان شیرخواران و یا کودکان که مثانه عصبی یا نوروژنیک دارند:

پیشگیری از کاهش عملکرد کلیه ها
پیشگیری از عفونت ادراری
پیشگیری از افزایش فشار مثانه
در حد امکان رسیدن به شرایطی که کنترل ادراری در محیط مناسب باشد.

سوندگذاری تمیز متناوب CIC

بعد از تشخیص، نیاز است برنامه ای CIC سوندگذاری تمیز متناوب (Clean intermittent catheterization) اجرا شود که با آن مثانه به صورت منظم خالی از ادرار شود. مهمترین راه برای رسیدن این هدف، یادگیری والدین برای اجرا لوله گذاری یا سوند ادراری در مثانه می باشد که به این روش کاتتر گذاری متناوب یا CIC می گویند.

ممکن است کودک نیاز به دوز بسیار کم آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت ادراری داشته باشد.

جابجایی تغییر مسیر و تغییر جهت ادرار: Urinary Diversion که باعث کاهش فشار داخل مثانه می شود. این روش معمولاً موقتی است که ادرار از مثانه به سمت پوست بدن یا روده ها هدایت می کنند تا بتوانند مسیر ادرار نیاز به اسفنکر خروجی مثانه نداشته باشد.