والدین و فرزندان بزرگتر می توانند چگونگی مراقبت از سوند (کاتتر) در منزل را فرا گیرند.

چگونه از فرزندم که با سوند ادراری از بیمارستان مرخص شده در خانه مراقبت کنم ؟

سوند (کاتتر) یک لوله باریک است که ادرار را از مثانه خارج میکند و انواع مختلفی دارد . یک نوع آن کاتتر فولی است که از مجرای ادرار عبور کرده و وارد مثانه می شود و ادرار کودک را خارج می کند یک نوع دیگر کاتتر سوپراپوبیک است که از طریق جراحی ( بریدن قسمت کوچکی در زیر شکم ) مستقیم وارد مثانه می شود.

چگونگی مراقبت از کاتتر

• سعی کنید مایعات کافی ( 8-6 لیوان در روز) به کودک بدهید
• دستهایتان را قبل و بعد از تماس با کاتتر ادراری با آب و صابون بشویید
• به دفعات کاتتر ادراری را از نظر نشت مایع ، حلقه شدن و تا خوردن ( مسدود شدن ) بررسی کنید
• هرگز سعی نکنید کاتتر را خارج کنید ویا دوباره آن را وارد کنید
• همیشه کیسه ادرار متصل به کاتتر را پایین تر از سطح مثانه کودک نگهدارید
• حداقل دو بار در روز کیسه ادرار را خالی کنید
• پوست اطراف کاتتر را هر روز تمییز کنید برای اینکار می توانید از محلول بتادین استفاده کنید بعد یک دقیقه اجازه دهید بتادین خشک شود سپس با آب بشویید
• همه داروهایی که پزشک تجویز کرده ، تهیه کنید و عینا اجرا کنید
• کاتتر کودک را به طریقی که دکتر گفته شستشو دهید

شستشوی کاتترادراری

گهگاه کاتتر کودک نیاز به شستشو دارد اینکار به خروج راحت تر ادرار  کمک می کند و به دلایل زیر انجام می شود:

1. اگر مثانه کودک دچار اسپاسم ( انقباضات غیر ارادی دیواره مثانه ) شد.
2. در صورت توقف جریان ادرار از کاتتر
3. در صورت مشاهده موکوس ( اجسام مخاطی و تقریبا بی رنگ ) در ادرار
   کاتتر بعضی از کودکان هر چند وقت یکبار نیاز به شستشو دارد اگر این مسئله برای کودکتان بطور ثابت اتفاق می افتد بهتر است تعداد دفعات و فواصل بین شستشوی کاتتر را یادداشت کنید و یک جدول زمان بندی بسازید

وسایل لازم برای شستشوی کاتتر ادراری:

1. پنبه آغشته به الکل
2. سرم نمکی
3. یک سرنگ موشکی ( سرنگ مخصوص شستشوی کاتتر )
4. گاز تمییز

برای شستشوی کاتتر ادراری از گامهای زیر پیروی کنید

1. ابتدا دستهای خود را با آب و صابون بشویید
2. وسایل لازم را آماده کنید
3. سرنگ استریل را باز کرده و 30 سی سی سرم نمکی داخل آن بکشید سپس آن را در بسته بندی استریلش قرار دهید و اجازه ندهید با هیچ چیزی دیگری در تماس باشد
4. یک گاز تمیز زیر محل اتصال کاتتر و کیسه ادرار بگذارید با پنبه الکل محل اتصال را تمیز کنید
5. کاتتر را بین دو انگشت خود بگیرید و با دست دیگر محل اتصال کیسه ادرار را گرفته و آنها را از هم جدا کنید . انتهای لوله کیسه ادرار را روی گاز بگذارید.
6. سرنگ استریل را به انتهای کاتتر وصل کرده و به آرامی پیستون سرنگ را فشار دهید تا همه سرم نمکی بتدریج وارد کاتتر و مثانه شود
7. به آرامی پیستون سرنگ را به سمت خود کشیده تا همه سرم نمکی خارج شود
8. کاتتر و لوله کیسه ادرار ( محل اتصال ) را با پنبه الکل تمییز ضد عفونی کرده و آنها را متصل سازید
9. دستهایتان را بشویید

توجه کنید اگر کشیدن سرم نمکی از کاتتر به سختی انجام می شود نباید فشار خیلی زیاد برای خارج کردن سرم نمکی وارد کنید چون به مثانه کودک آسیب می زند اینکار را دوباره به آرامی انجام دهید اگر هنوز سخت بود کاتتر و کیسه ادرار را متصل کنید و جریان خوب ادرار را بررسی کنید.

• اگر جریان برگشت ادرار به کیسه خوب بود ، شستشوی بعدی را در جدول زمان بندی خود قرار دهید.
• اگر جریان ادرار مطلوب نبود ، به پزشک مراجعه کنید
• همه آموزشهایی که از پزشک خود می شنوید را یادداشت کنید

چه وقت به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید

• اگر جریان ادرار خیلی آهسته یا متوقف شد
• اگر تغییر رنگ در ادرار کودک مشاهده کردید
• اگر کاتتر خارج شد سعی نکنید خودتان آن را وارد کنید در عوض سریعا به مرکز درمانی مراجعه کنید
• در صورت تب و لرز کودک

نکات کلیدی

• سوند (کاتتر) یک لوله باریک است که ادرار را از مثانه خارج میکند و انواع مختلفی دارد
• کاتتر ها نیاز به شستشو دارند شستشو راهی است برای کمک به برقراری جریان راحت تر ادرار در کاتتر
• هرگز سعی نکنید خودتان کاتتر را خارج کنید یا دوباره آن را وارد کنید و کودک را به واحد درمانی برسانید
• اگر بعد از شستشوی کاتتر ادرار جریان پیدا نکرد کودک را به واحد درمانی ببرید
• اگر جریان ادرار کم بود و یا قطع شد
• در صورت تغییر رنگ ادرار
• در صورت تب و لرز به پزشک مراجعه کنید

امیدوارم با استفاده از راهنما، کودکتان کمترین ناراحتی ممکن را با کاتتر تجربه کند

نویسنده: فریبا شادپور

کارشناس پرستاری

دانشگاه علوم پزشکی گیلان