استرابیسم (  Strabismus ) حالتی است که چشمها در یک راستا قرار ندارند.  در این نوشتار در باره انواع استرابیسم یا انحراف چشم ، عوامل و چگونگی درمان آن اطلاعات لازم در اختیارتان قرار داده می شود .

انواع انحراف چشم یا استرابیسم

در استرابیسم یک چشم راست و مستقیم است و چشم دیگر در جای متفاوتی قرار گرفته است.

• انحراف به گوشه داخلی  esotropia
• انحراف به گوشه خارجی exotropia
• در مقایسه با چشم دیگر رو به بالا قرار دارد hypertropia
• در مقایسه با چشم دیگر رو به پایین است hypotropia

مسئولیت حرکت چشمها به بالا و پایین و از یک گوشه به گوشه دیگر با 6 عضله ای که در اطراف کره چشم قرار دارند می باشد وقتی که کره چشم می چرخد یک عضله منقبض و عضله متقابل آن منبسط می شود این عضله ها در دو چشم با هم هماهنگ هستند و همواره آن ها را راست و مستقیم نگه می دارند .

افراد با چشمهای طبیعی اشیا را با هر دو چشم خود می بینند که به آن دید دو چشمی می گویند افراد استرابیسم در دید دو چشمی مشکل دارند چون چشمها در دو مکان مختلف قرار دارند لذا نور منعکس از اشیا  با هم در یک نقطه متمرکز نخواهد شد که باعث می شود مغز تصاویر رسیده از چشم منحرف را نادیده بگیرد و باعث کاهش عملکرد بینایی در همان چشم شود به آن  تنبلی چشم ( amblyopia ) می گویند . (توجه به شکل زیر)

عوامل انحراف چشم یا استرابیسم

استرابیسم کودک می تواند چندین عامل داشته باشد :

• ضعف عضله چشم
• عملکرد غیر طبیعی عصب عضله چشم
• وراثت ( انتقال ژن استرابیسم از والدین یا بستگان نزدیک )
• تاری یا ضعف بینایی در یک یا هر دو چشم
• کاتاراکت ( آب مروارید )
• برخی از مشکلات مغز و اعصاب

درمان انحراف چشم یا استرابیسم

درمان استرابیسم با توجه به نوع مشکل بینایی و عوامل آن برای هر فرد متفاوت است و هدف از درمان شامل موارد زیر است :

• حفظ ، اصلاح و ترمیم ( بهبود ) بینایی کودک
• مستقیم کردن چشمهای کودک
• کمک به هماهنگی چشمها با همدیگر

درمان با پوشاندن چشم ، عینک ، قطره های چشمی ، ورزش چشم و یا جراحی صورت می گیرد .

پوشاندن چشم با پد در انحراف چشم یا استرابیسم

از آنجاییکه تنبلی چشم یکی از عوارض استرابیسم است چشم قوی تر را با یک پد چشمی می پوشانند تا چشم تنبل مجبور به کار بیشتر شود و عضله های آن فعالیت بیشتری کنند این کار باعث می شود قدرت بینایی چشم تنبل افزایش یابد. گذاشتن پد روی چشم و مدت زمان آن به شما آموزش داده می شود و پزشک هر چند وقت یکبار قدرت بینایی را کنترل می کند.

استفاده از عینک انحراف چشم یا استرابیسم

برای عملکرد هماهنگ دو چشم با هم و برای افزایش قدرت بینایی ممکن است برای کودک عینک مناسب تجویز شود اگر کودک در زمان بیداری همیشه از عینک استفاده کند این درمان حتما موثر خواهد بود.

قطره چشم برای انحراف چشم یا استرابیسم

گاهی پزشک یک نوع قطره چشمی مخصوص که باعث مختل کردن دید چشم قوی تر می شود برای کودک تجویز می کند تا چشم تنبل مجبور به کار بیشتر شود نحوه استفاده صحیح از قطره چشمی خیلی مهم است و شما می توانید آن را در این لینک مطالعه کنید .

ورزش چشم برای انحراف چشم یا استرابیسم

در موارد بخصوص ، ورزش چشم می تواند کمک کند تا چشمها با هم کار کنند و هماهنگی بهتری با هم داشته باشند

جراحی برای انحراف چشم یا استرابیسم

اگر درمان های فوق ( پوشاندن چشم ، عینک ) در مستقیم شدن چشم به اندازه کافی موثر نباشد کودک ممکن است نیاز به جراحی استرابیسم داشته باشد جراحی برای راست و مستفیم شدن چشمها است و جایگزین عینک یا پوشاندن چشم نیست .

نکات کلیدی :

• استرابیسم حالتی است که چشمها در جهات متفاوت قرار دارند
• از جمله عوامل استرابیسم ضعف عضله چشم ، وراثت ، کاتاراکت ( آب مروارید ) و وضعیت عصبی است
• درمان شامل پوشاندن یک چشم ، استفاده از عینک ، قطره چشم ، ورزش چشم و جراحی است اگر پوشاندن چشم با پد چشمی و عینک موثر نبود جراحی توصیه می شود

بیشتر بخوانید: